ΤΟ ΑΘΛΗΤΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑΣΟ

εφημερίδα ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ

18/06/1953

Η σπίθα του Αθλητισμού στην Αγιάσο είχε ανάψει πριν από 25 χρόνια απ’ τ’ Αναγνωστήριο πούχε ιδρύσει Αθλητικό τμήμα και λειτουργούσε σαν παράρτημά του. Στην αρχή κι’ ωσότου ιδρυθεί ανεξάρτητο αθλητικό Σωματείο από μαθητάς του Γυμνασίου και μη, η προπόνησις γινότανε μέσα στην αυλή του Α΄ Δημοτικού Σχολείου παρ’ όλο που ο χώρος ήταν μικρός για ποδόσφαιρο. Το επέβαλε όμως η ανάγκη γιατί δεν υπήρχε άλλος χώρος κατάλληλος. Όταν αργότερα ιδρύθη και ανεγνωρίσθη (1930-1932) από το Πρωτοδικείο Μυτιλήνης ο Γυμναστικός Σύλλογος ο «Όλυμπος» σαν ανεξάρτητο Σωματείο με δική του δ/σι ζήτησε απ’ την τότε Κοινότητα Αγιάσου να τού παραχωρήσει το εις θέσιν «Καμπούδι» οικόπεδό της που βρίσκεται λίγα μέτρα έξω απ’ τα σχολεία, και που ως τότε χρησιμοποιόταν ως Κεραμοποιείο για να το διαμορφώσει σε αθλητικό γήπεδο. Τότε ο αθλητισμός μεσουρανούσε και παντού είχε ξαπλώσει σαν επιδημία προσβάλοντας μικρούς και μεγάλους, ακόμα και στα πιο μικρά χωριά. Υπό την επίδρασιν της ιδέας αυτής του αθλητισμού το τότε κοινοτικό συμβούλιο δια πράξεώς του παρεχώρησε το οικόπεδο εις τον Γυμναστικόν Σύλλογον «Όλυμπος» με σκοπό να γίνει και να χρησιμοποιηθεί ως γήπεδον του Συλλόγου και των Σχολείων.

Αλλά είναι ευνόητον ότι από ένα κεραμοποιείο, δεν ξεπετιέται απ’ τη μίαν ημέρα στην άλλη γήπεδο αθλητικό. Η διαμόρφωσίς του απαιτούσε χρήματα κι’ αυτά δεν υπήρχαν. Επιχορήγησις εξ άλλου δεν υπήρχε ελπίς να δοθεί από κανένα οργανισμό του χωριού. Ως τόσο το γήπεδο διαμορφώθηκε για να επαληθεύσει ακόμη μια φορά το αναμφισβήτητο γεγονός ότι όταν υπάρχει αγάπη σύμπνοια και πραγματική όρεξη για δουλειά, πολλά πράγματα μπορούν να γίνουν.

Η τότε Δ/σι του Γυμναστικού Συλλόγου ο «Όλυμπος» αποτελουμένη απ’ τους αείμνηστο Μιλτιάδη ή Χρόνη Σουσαμλή, Στρατή Καββαδέλη, Αντώνιον Ηρ. Αναστασέλη, Δημήτριον Μουτζουρέλη, Μιχαήλ Xατζηευστρατίου, Παν. Πολυπάθου και Χριστόφα Μούχαλο για να βάλουν τον οικονομικό πυρήνα στο Ταμείο του συλλόγου, οργάνωσαν μια θεατρική παράσταση που έπαιξαν και οι ίδιοι με το έργο «Μια νύχτα, μια ζωή» του Σπύρου Μελά. Κι’ αργότερα έκανε ένα μεγάλο σάλτο, οργάνωσε και τον πρώτο χορό που δόθηκε μες την Αγιάσο με οργανωτική Επιτροπή τον αείμνηστο Παν. Κουλα­ξιζέλη, Δημήτρ. Μουτζουρέλη, Μιλτιάδη Σκλεπάρη, Παν. Πολυπάθου, Αντ. Αναστασέλη που σημείωσε εξαιρετική επιτυχία παρ’ όλη την αντίδραση που βρήκαν απ’ τη στενοκεφαλιά τ’ Αγιασώτη και τις σεμνότυφες προλήψεις του. Εκ παραλλήλου κατόρθωσαν με τις επίμονες ενέργειες του Δ/κού Συμβουλίου του Γυμναστικού Συλλόγου και επί Υπουργού της Παιδείας του κ. Γεωργ. Παπανδρέου να χαρακτηρίσουν το Γυμναστήριο ως σχολικό και να πάρουν απ’ το Τμήμα Φυσ. Αγωγής μέσον και χάρις στον κ. , Παπανδρέου 20.000 δρ. κρατική επιχορήγηση.

Το ποσόν των 20.000 δραχ. έφερε διπλή χαρά στο Συμβούλιο του Συλλόγου, γιατί απ’ τη μια θα διηύρυνε και θα εβελτίωνε το γήπεδό του κι’ απ’ την άλλη θα έδινε δουλειά στα εργατικά χέρια που τα μάστιζε η ανεργία εκείνη την εποχή λό­γω της διετούς αφορίας της ελιάς. Με τις 20.000 δραχμές αυτές και με την προσωπική εργασία των μελών που αφ’ εαυτού των προσεφέρθησαν να εργασθούν και με τη βοήθεια όλων των φιλάθλων, έγιναν οι απαραίτητοι εκβραχισμοί και το γήπεδο ηυρύνθη σ’ όλη του την έκταση, εκτός από ένα ελάχιστο τμήμα στις άκρες του, κι’ έτσι μπορούν να γυμνάζονται τώρα μ’ όλη τους την άνεση οι ποδοσφαιρισταί μας, και να δίνουν και ματς.

Η ψυχή όμως αυτής της προσπαθείας ήταν ο μακαρίτης Μιλτιάδης ή Χρόνης Σουσαμλής, φαναρτζής το επάγγελμα κι’ αγράμματος, αλλά πλημμυρισμένος από αγάπη προς κάθε τι, που απέβλεπε στο γενικό καλό και στη πρόοδο.

Δίκαιο είναι η Δ/σις του Γυμναστικού Συλλόγου, και διότι διετέλεσε πρώτος Πρόεδρος του Συλλόγου, αλλά και από ευγνωμοσύνη προς τις τόσο αποδοτικές του προσπάθειες, ν’ αναρτήσουν την φωτογραφία του μακαρίτη εις τα γραφεία του Συλλόγου.

Τελευταία είχαμε δύο ποδοσφαιρικές συναντήσεις, μία στας 25 Μαΐου, και η άλλη προχθές.

Είχε μετεκληθή η ομάδα του «Αχιλλέως» από την Μυτιλήνη. Το αποτέλεσμα της συναντήσεως ήταν εις βάρος του Συλλόγου μας (5 με 3. )

Η δεύτερη συνάντησις έγινε στις 7 Ιουνίου, με αντίπαλο τον «Κεραυνό» του Αφάλωνα, ενισχυμένο όμως όπως εμάθαμε με ποδοσφαιριστάς από τη Μυτιλήνη.

Ενίκησε ο «Κεραυνός» (4 με 2) αλλά με πολύ σκληρό αγώνα.

Φυσικά τ’ αποτελέσματα δεν έχουν σημασία.

Η διοίκησις του «Ολύμπου» απέβλεπε εις το να συγκεντρώσει τον κόσμον και το ενδιαφέρον της νεολαίας προ παντός προς τον αθλητισμόν, να κινήσει την άμιλλα αναμεταξύ των νέων και να τους βγάλει απ’ τα καφενεία. Τόσο ήτο το ενδιαφέρον  του κόσμου που δεν έμεινε γυναίκα στο σπίτι και άνδρας στο καφενείο. Εκτός απ’ την αρτηριοσκλήρωση που δεν κινείται ποτές και πουθενά. Όλη η Αγιάσος έτρεξε να δη και να παρακολουθήσει τα νιάτα μες το στίβο που πλάθει τα ατσαλένια κορμιά με το γερό πνεύμα.

Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους Στρατή Γαββέ Πρόεδρο, Μιχ. Γαλετσέλη, Στρατή Βέτσικα, Κώστα Τζιρίδη και Στρατή Βάλεση που αποτελούν το Συμβούλιο του Συλλόγου και ένα μεγάλο μπράβο στους ποδοσφαιριστάς της ομάδος του «Ολύμπου» Χρ. Μητσώνη, Μ. Παπάνη, Ευστρ. Βάλεση, Ηρακ. Xατζησάββα, Ευστρ. Τζιρίδη, Σταύρο Νουλέλη. Αριστείδη Σκλεπάρη, Κουτρή, Τσαμπλάκο, Ευστρ. Παπάνη και Κουρουμπακάλη. Η προσπάθεια του Γυμναστικού μας Συλλόγου πρέπει και αξίζει να υποστηριχθεί απ’ όλους.

Αγιάσος 12-6-1953

ΜΙΣΚ.

Η Αγιάσος απέκτησε συγχρονισμένο Γυμναστήριο

Η Αγιάσος απέκτησε συγχρονισμένο Γυμναστήριο, το «Χριστοφίδειον Γυμναστήριον». -Ένας ευγενικός δωρητής που εδαπάνησε πολλά για την Αγιάσο. -Αμείωτο πάντα το ενδιαφέρον του αν και λείπει 40 ολόκληρα χρόνια απ’ το χωριό του. -Τα επίσημα εγκαίνια του Γυμναστηρίου. -Ο κ. Γεώργιος Χριστοφίδης αποθεώνεται στο Γυμναστήριο.

εφημερίδα ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ

20/12/1955

Σε πολλές Κοινότητες του νησιού μας οι ξενιτεμένοι των έχουν κοσμήσει τα χωριά των με διάφορα έργα: ύδρευσις, δρό­μοι, Σχολεία κλπ. που τα βλέπει ο ξένος επισκέπτης και τα θαυμάζει. Μόνο στην Αγιάσο δεν υπήρχεν έργο που να έγινε με τη συμβολή των ξενιτεμένων της. Και υπάρχουν πολλοί ξενιτεμένοι. Πάνω από 1000 θάναι κυρίως στην Αμερική. Αρκετοί απ’ τους ξενιτεμένους είναι πολύ καλά εγκαταστημένοι με κα­λές δουλειές και αρκετά χρήμα­τα που τα κέρδισαν με τον ιδρώτα τους και την έντιμη και μακροχρόνια εργασία τους.

Κανείς όμως δεν θυμήθηκε τη γενέτειρά του. Να μη ξέρουν τις ανάγκες του χωριού των; Αδύνατον. Αρκετές φορές εστάλησαν εκκλήσεις απ’ την Κοι­νότητα, απ’ την Εκκλησία, από Σχολεία, Σωματεία κλπ. σε πολλούς που μπορούσαν να βοηθήσουν. Άλλοι μεν δεν απήντησαν καθόλου και άλλοι απήντησαν στέλλοντας ασήμαντα ποσά.

Ύστερα απ’ τον αείμνηστο Θ. Βάλλα και τη Βασιλική Βαλασοπούλου που χάρισαν ο πρώ­τος το κτήμα του, και η δεύτερη το σπίτι της και 100 λίρες Αιγύπτου στο «Αναγνωστήριο» παρουσιάστηκε ο κ. Γεώργιος Χριστοφίδης (Δασκαλέλ’) που με μια του επιστολή στον «Γυμναστικό» γεμάτη θάρρος και ελπίδες και με ένα χρηματικό ποσό 15. 000. 000 ως πρώτη δό­ση όπως έγραφε, κάνει την καλή αρχή με αντικειμενικό σκο­πό ν’ αποκτήσει η γενέτειρά του συγχρονισμένο Γυμναστήριο. Στο ίδιο γράμμα του εβεβαίωνε πως θα αναλάβει να ολοκληρώσει το έργο. Και η βεβαίωση αυτή επαλήθευσε με δεύτερο έμβασμά του εκ 5.000.000 δρχ.

Με τα λεφτά αυτά η Δ/σις του Γυμναστικού έκανε τη περίφραξι του γηπέδου και καλλωπίστηκεν όλος εκείνος ο χώρος. Απ’ την είσοδο του Σχολείου και κατά μήκος του γηπέδου ως την είσοδο του Χατζησπυρείου Νοσοκομείου προέβη ο «Γυμναστικός» στην δενδροφύτευση του δρόμου.

Παρ’ όλο που έφυγε από παι­δί ο κ. Γεώργ. Χριστοφίδης στη ξενιτιά και ζει 45 χρόνια τώρα μακριά απ’ τον τόπο του δεν έπαυσε να θυμάται και να μα­θαίνει απ’ τις εφημερίδες και επιστολές φίλων και συγγενών του το τι γίνεται στο χωριό του και να τα παρακολουθεί όλα με μεγάλο ενδιαφέρον.

Οι ανταποκρίσεις που δημο­σιεύονται στις τοπικές εφημερίδες (και ιδίως στον αγαπητό «Δημοκράτη» που κάθε τόσο Α­πασχολούμε τις πολύ τιμές του στήλες που μάς παρέχει πρόθυμα και γι’ αυτό τον ευχαριστούμε από καρδιάς) παρακολουθούνται με ιδιαίτερον ενδιαφέρον και Αναδημοσιεύονται πολλές φορές απ’ τον ελληνόφωνο Αμερικα­νικό τύπο εφ’ όσον αναφέρονται στη συμβολή Ελλήνων που ευδοκίμησαν στην Αμερική απ’ τη μια, για να τους παρουσιά­ζουν σαν παράδειγμα και απ’ την άλλη για να τους φέρουν σε ψυχική επαφή με το τόπο τους.

Το καλοκαίρι ήρθε ο κ. Γιώργος Χριστοφίδης στο χωριό με τη λαχτάρα ν’ αρχίσει -μια και θάταν εδώ- τη δουλειά του Γυ­μναστηρίου ο ίδιος. Σκοπός του ν’ αποτελειώσει το Γυμναστήριο και φεύγοντας να το παραδώσει έτοιμο, στο Σύλλογο.

Όμως δεν είχε τελειώσει η διαδικασία των τύπων της απαλλοτριώσεως.

Τελικά, χάνοντας την υπομονή του, και λαχταρώντας πάντα να δη το Γυμναστήριο πραγμα­τοποιούμενο έβανε μπρος, με το ζήλο του πρακτικού ανθρώπου, που δεν θέλει να χάνει τον και­ρό του. Άρχισε με την ανέγερ­ση ολοκλήρου κτιρίου με δυο αίθουσες αποδυτηρίων, με ντου­λάπες, κρεμάστρες, λουτήρες, αποχωρητήρια με εγκαταστάσεις δεξαμενής νερού και δίπλα στο κτίριο αυτό έκανε, μπουφέ.

Στη πρόσοψη του κτιρίου ενετοίχισε πλάκα με την αφιέρωση: «Αφιερώνεται στους νέους της Αγιάσου εις μνήμην του πατρός μου Δημητρ. Χριστοφίδη (δασκαλέλ’) δημοδιδασκάλου Αγιάσου ΓΕΩΡ. ΧΡΙΣΤΟΦΙΔΗΣ». Πιο πέρα και στο μέσον του γηπέδου και κατά μήκος του, έφτιαξε κερκί­δες Από μπετόν που μπορούν να καθίσουν άνετα 600 άτομα. Στις μετώπες των κερκίδων έ­γραψε διάφορα ρητά Αρχαίων σοφών. Για να Αποπερατωθούν όλα αυτά τα έργα, χρειάσθηκε πάνω από μήνα εντατικής εργασίας. Δούλευαν αρκετοί εργάτες, πολλές φορές και με τα ηλεκτρικά φώτα ως τις 9 με 10 τη νύχτα. Από το πρωί ως αργά τη νύχτα. Ανασκουμπωμένος δούλευε και ο ίδιος μες το λιοπύ­ρι κι’ έτρεχε από δω κι’ από κει πότε για να κατευθύνει την δουλειά και πότε για να επιβλέπει το ξεφόρτωμα των αυτοκι­νήτων με τα υλικά και τη μεταφορά των. Τέτοια εντατική εργασία δεν φανταζόμαστε να δούλεψε στην Αμερική. Ήθελε τη δουλειά που θα κάνη παρέχον­τας με τόση απλοχεριά το χρήμα του, να την ποτίσει και με τον προσωπικό του ιδρώτα. Στη μετώπη του κτιρίου και με με­γάλα γράμματα αναγράφεται το όνομα του Γυμναστηρίου: «ΧΡΙΣΤΟΦΙΔΕΙΟΝ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟΝ».

Δικαιολογημένη απότιση φό­ρου τιμής και ευγνωμοσύνης προς τον ευγενικό δωρητή. Υπολογίζεται πως ξόδεψε περί τας 100.000 νέες δραχμές.

Στις 9 Οκτωβρίου είχαν αποπερατωθεί όλα και αναγγέλθη­καν τα επίσημα εγκαίνια και τα βαφτίσια του Γυμναστηρίου.

Από πολύ νωρίς την Κυριακή εκείνη, όλη η Αγιάσος ήταν στο «Καμπούδη» και θαύμαζε και καμάρωνε το πολιτισμένο έργο του κ. Χριστοφίδη. Απ’ τη Μυτιλήνη ήρθαν ο δεσπότης που έκανε τον Αγιασμό, ο κ. Νομάρ­χης, ο κ. Επιθ. Φυσικής Αγω­γής, αντιπροσωπεία των αθλητι­κών σωματείων Μυτιλήνης, η φανφάρ του Ορφανοτροφείου και πολλοί φίλαθλοι.

Ύστερα απ’ τον αγιασμό μίλησε ο δεσπότης από μικροφώνου που είχε εγκατασταθεί εκεί για τον σκοπό αυτό, ο κ. Νομάρχης ο κ. Επιθ. Φυσ. Αγωγής, ο κ. Δήμαρχος Αγιάσου που είπε μεταξύ άλλων ότι «το Δημοτικόν Συμβούλιον με την υπ’ αριθ. 163/7/10/55 ομόφωνη απόφασή του έδωσε το όνομα του Χριστοφίδου στο γυμναστήριον». Κάθε φορά που ανεφέρετο το όνομα του κ. Χριστοφίδου απ’ τους επισήμους χαλούσε ο κόσμος από τα χειροκροτήματα του κόσμου. Στο τέλος πλησιάζει κατασυγκινημένος απ’ τις θερμές εκδηλώσεις στο μικρόφωνο ο κ. Χριστοφίδης για να ευχαριστήσει τους επισήμους για τα θερμά και κολακευτικά των λόγια. Το τι έγινε τη στιγμή που επανέλαβε και έκανε έτσι επίσημα τη δήλωση πως θα εξακολουθήσει παρέχων την οικονομική συνδρομήν του μέχρις ότου αποπερατωθεί ολόκληρο το γυμναστήριο, δεν περιγράφεται. Η ατμόσφαιρα εδονείτο πολλή ώρα απ’ τα χειροκροτήματα.

Αμέσως έγινε παρέλασις της αντιπροσωπείας των αθλητικών σωματείων Μυτιλήνης με τα λάβαρά των και την φανφάρ του Ορφανοτροφείου Μυτιλήνης. Μετά την παρέλασιν κατήλθεν στο γήπεδο για ποδοσφαιρική συνάντηση η ομάς του «Ολύμπου» Αγιάσου και «Άρεως» Μυτιλήνης. Πριν αρχίσει το ματς οι δυο ομάδες φωτογραφηθήκανε έχοντας στο μέσον των τον κ. Χριστοφίδην που έβαλαν και έδωσε και το εναρκτήριον λάκτισμα υπό τα θερμά και παρατεταμένα χειροκροτήματα του κόσμου. Με τη ποδοσφαιρική συνάντηση έληξε η όμορφη αυτή γιορτή των εγκαινίων του «Χριστοφιδείου Γυμναστηρίου».

Ο κ. Γ. Χριστοφίδης ενίσχυσεν οικονομικά και το Γυμνασιακόν παράρτημα Αγιάσου καθώς και το Αναγνωστήριόν της. Ευχόμεθα και ελπίζουμε πως το παράδειγμα του κ. Χριστοφίδη θα βρεθούν να το μιμηθούν και άλλοι.

Την επαύριο των εγκαινίων ο κ. Χριστοφίδης ανεχώρησε για τη θετή του πατρίδα την Αμερική με τις ολόθερμες ευχές της νεολαίας και ολοκλήρου της Αγιάσου.

ΜΙΣΚΑ

ΣΤΡΑΤΗΣ Π. ΤΖΙΝΗΣ

Συνεχίζοντας την προσπάθεια καταγραφής γεγονότων που σχετίζονται με την Αγιάσο και όχι μόνο, επισκεφτήκαμε την 1 του Απρίλη του 2004, ημέρα Πέμπτη, στο διαμέρισμά του, στην οδό Ασπασίας 69, στο Χολαργό, το Στρατή Παναγιώτη Τζίνη και του πήραμε συνέντευξη. Συμπληρωματικά και διευκρινιστικά στοιχεία ζητήσαμε κατά τη δεύτερη επίσκεψή μας στις 13 του Ιούνη του 2005. Ο Στρατής Τζίνης, ενενηντατριάχρονος σήμερα, υπηρέτησε την ιδιαίτερή του πατρίδα από διάφορες θέσεις και την ωφέλησε ποικιλοτρόπως, κατά κοινή ομολογία, ακόμη και κατά τους χαλεπούς καιρούς του ανοίκειου και επιζήμιου εθνικά ναρθηκισμού του δημοκρατικού πολιτεύματος. Βασικά χαρακτηριστικά του η εργατικότητα, η προθυμία, ο ενθουσιασμός, η εντιμότητα, η τόλμη, η κοινωνικότητα, το ασίγαστο πάθος για το λαϊκό πολιτισμό και η έντονη διάθεσή του για προβολή του τόπου…
ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
«Γεννήθηκα στην Αγιάσο στις 10 Σεπτεμβρίου 1912. Ο πατέρας μου Παναγιώτης ήταν τσαγκάρης και ήταν γιος του Προκοπή Τζίνη. Η μητέρα μου λεγόταν Μαρία Μουτζουρέλη. Νουνά μου ήταν η πολύ καλή ράφτρα του χωριού Ειρήνη Αρβανιτέλη.

 

Το τσαγκαράδικο ο πατέρας μου το είχε στην Μπουτζαλιά, απέναντι από το σπίτι μας. Απασχολούσε και έναν κάλφα, το Στρατή Χρυσή, που ήταν γνωστός πιο πολύ με το παρατσούκλι «Κατζάλ’». Ήταν επιδέξιος τεχνίτης και έκανε λογιώ λογιώ παπούτσια, εργατικά, μποτίνια, παντόφλες. Επισκεπτόταν τα χωριά, τα σαββατοκύριακα, και πουλούσε το εμπόρευμά του. Τον εκτιμούσαν, γιατί ήταν καλός άνθρωπος. Πήγαινε στην Καλλονή, όπου γνωρίστηκε με τους κατοίκους. Εδώ μάλιστα έκανε και έναν κουμπάρο. Πήγαινε επίσης και στα χωριά της Γέρας. Εδώ γνωρίστηκε και με το αφεντικό Σουρλάγκα, που είχε το βυρσοδεψείο, το ταμπακαριό. Παράλληλα έκανε και μια άλλη δουλειά ο πατέρας μου. Έπαιρνε τα δέρματα των ζώων που σφάζονταν στην Αγιάσο και τα πήγαινε στο Πέραμα, στην επιχείρηση.

 

Default 5
Αναμνηστική φωτογραφία φίλων (18-1-1928). Διακρίνονται, από αριστερά: Στρατής Γιάννη Χατζηβασιλείου (Μπαλώτης), Πάνος Βασ. Τζανής, Στρατής Δημητρ. Δούκαρος, Νικόλαος Γεωργ. Βουνάτσος (μπροστά), Στρατής Παν. Τζίνης και Μιχάλης Παν. Χατζηπαναγιώτης (Σκανταλιάρης).
(Τη φωτογραφία παραχώρησε η Φιλίτσα Σταυρακέλη-Σκλεπάρη)
Επισκεπτόταν τα χωριά, τα σαββατοκύριακα, και πουλούσε το εμπόρευμά του. Τον εκτιμούσαν, γιατί ήταν καλός άνθρωπος. Πήγαινε στην Καλλονή, όπου γνωρίστηκε με τους κατοίκους. Εδώ μάλιστα έκανε και έναν κουμπάρο. Πήγαινε επίσης και στα χωριά της Γέρας. Εδώ γνωρίστηκε και με το αφεντικό Σουρλάγκα, που είχε το βυρσοδεψείο, το ταμπακαριό. Παράλληλα έκανε και μια άλλη δουλειά ο πατέρας μου. Έπαιρνε τα δέρματα των ζώων που σφάζονταν στην Αγιάσο και τα πήγαινε στο Πέραμα, στην επιχείρηση.

 

Εγώ δεν ακολούθησα το επάγγελμα του πατέρα μου. Το ακολούθησε όμως ο αδερφός μου, ο Δημητρός, που ήταν μεγαλύτερος από μένα. Αυτός ήταν πολύ μερακλής. Άμα έκανε παπούτσια και τα έβαζε στη ζυγαριά, το βάρος τους ήταν ακριβώς το ίδιο. Ο αδερφός μου παντρεύτηκε την Αμερισούδα Τάλιου. Συνέχισε την οικογενειακή παράδοση στο ίδιο τσαγκαράδικο, που ήταν, όπως είπα, στην ωραία Μπουτζαλιά, κοντά στο σπίτι του δασκάλου Χριστόφα Χατζηπαναγιώτη, στη γωνία. Μετά ο αδερφός μου τα παράτησε και τελικά συνταξιοδοτήθηκε ως υπάλληλος της ΔΕΗ. Από τότε που δούλευα στον Αλαμανέλη, τον είχα πάρει στο μηχανοστάσιο.

 

Εγώ δεν έμαθα την τέχνη του πατέρα μου. Πήγαινα στο τσαγκαράδικο, για να ξεκαρφώνω ή για να ισιώνω «καρφέλια». Είχα κλίση στη ζωγραφική. Είχα μάλιστα και ένα τρίποδο και το έστηνα απέναντι από το μαγαζί μας, όπου υπήρχε άδειος χώρος. Ανεβαίνοντας ο Ξενοφώντας Σουσαμλής, ο γνωστός Ξινόφ’ς, με έβλεπε και έλεγε στον πατέρα μου: Ρε, τι θέλ’ς τσι του βάζ’ς του μουρό στου παπ’τσίδ’κου; Εν του βλέπ’ς τούτου; Και έδειχνε το τρίποδο.

 

Πήγα στο Δημοτικό Σχολείο Αγιάσου και είχα δασκάλους το Στυλιανίδη, το Φωτεινέλη, το Λιάκατο. Μετά φοίτησα στο Ημιγυμνάσιο και είχα καθηγητές το Νουλέλη, τον Κύπριο, το Σκούνιογλου. Πήγα μόνο στην πρώτη τάξη και θυμάμαι τους συμμαθητές μου Παναγιώτη Τζανή και τον αυτοκινητιστή Στρατή Δούκαρο. Τα γράμματα δεν τα ήθελα. Με τραβούσαν οι μηχανές. Πήγαινα λοιπόν στο σταθμό του Ηλεκτροφωτισμού της Αγιάσου, παρακολουθούσα και μάθαινα. Θυμάμαι τους μηχανικούς, τον Πάρη Λεωνιδόπουλο, το Στέλιο, καθώς και τον ηλεκτρολόγο Παναγιώτη, που τον έλεγαν Νυχτερίδα.

 

Ο σταθμός παραγωγής ρεύματος ήταν σε αποθήκη, δίπλα στου Κακλαμάνου, στο στενό που οδηγούσε στο σπίτι του Χρίστου Χατζηκομνηνού, της Μπίλιας. Ήταν μια εγγλέζικη μηχανή Κάμπελ με γεννήτρια. Πήγαινα κάθε βράδυ και λάδωνα, αλλά έκανα και άλλες δουλειές, γιατί με εμπιστευόντουσαν, παρ’ όλο που οι μηχανές αυτές δούλευαν με δυο λουριά και ήταν επικίνδυνες. Προηγουμένως ο σταθμός ήταν κοντά στην Αγορά, δίπλα στο σπίτι του Δημητρού Καραμάνου, όπου υπήρχε μια αποθήκη, ένα μαγαζί. Εκεί λειτούργησε η πρώτη μηχανή.
Πήγαινα μαζί με τον Παναγιώτη, τη Νυχτερίδα. Σηκώναμε σκάλες και κάναμε εγκαταστάσεις. Όταν είδε ότι είχα προχωρήσει, με άφηνε μόνο και σιγά σιγά άρχισα να κάνω και εγώ μικροεγκαταστάσεις.

Default 8
Ο Στρατής Τζίνης και η κινηματογραφική μηχανή του, που και αυτή αποτελεί έκθεμα της Λαογραφικής Συλλογής του.
Ανάδοχος του Ηλεκτροφωτισμού στην Αγιάσο ήταν η Βάνα, κόρη του γιατρού Στρατή Δούκαρου και σύζυγος του δικηγόρου Στρατή Αλαμανέλη. Πρέπει να σημειώσω πως για ένα μικρό χρονικό διάστημα πήγα και στη Μυτιλήνη, στο Ηλεκτρολογικό Κατάστημα του Διονύση Χατζή, που ήταν καλός άνθρωπος και είχε συνεργείο με ηλεκτροτεχνίτες. Μετά με φώναξαν στον Ηλεκτροφωτισμό της Καλλονής, όπου και εργάστηκα επί δυο χρόνια. Εδώ υπήρχε μηχανή που λειτουργούσε για τον Ηλεκτροφωτισμό, αλλά και για το άλεσμα των σιτηρών. Ήταν του Συμεών Πρασακάκη, ο οποίος αργότερα έγινε και κουμπάρος μου, με πάντρεψε. Κουμπάρα μας έγινε και η Χρυσούλα, η κόρη του Στρατή και της Βάνας Αλαμανέλη. Με τη μεσολάβηση του Στρατή Δούκαρου, ο οποίος είχε μάθει για μένα, ήρθα ως ηλεκτροτεχνίτης στην Αγιάσο. Άμα ανακοίνωσα στον Πρασακάκη πως θα φύγω, στενοχωρέθηκε πολύ και έκλαψε. Στην Αγιάσο είχα την ευκαιρία να συνεργαστώ με όλους όσοι υπηρέτησαν στον Ηλεκτροφωτισμό, από διάφορες θέσεις. Θυμάμαι τον εισπράκτορα Μιλτιάδη Σκλεπάρη, τους μηχανικούς Γιώργο Τσάκωνα και Στρατή Αλτιπαρμάκη ή Ρουγίδ’, που ήταν και μουσικός, τους βοηθούς Δημητρό Τζίνη και Ηλία Μακρέλη ή Ψυρκούδη, καθώς και άλλους.

 

Ήμουνα πρακτικός, δεν είχα τελειώσει τεχνική σχολή. Τοποθετήθηκα όμως ως ναύτης το 1932 στο πολεμικό «Ήφαιστος», από το οποίο πήρα και απολυτήριο. Εδώ γεμίζαμε τις μπαταρίες για τα υποβρύχια. Το σκάφος αυτό ήταν αγκυροβολημένο στο λιμάνι του Πειραιά.

 

Όταν απολύθηκα, επέστρεψα στην Αγιάσο και άρχισα να δουλεύω πάλι στου Αλαμανέλη. Εντωμεταξύ χτιζόταν στην Καρυά η γνωστή Ηλεκτρομηχανή, η οποία τέλειωσε το Μάιο του 1936. Οφείλω να πω ότι δεν πήρα μέρος στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο, γιατί δε με επιστράτευσαν. Πολύ αργότερα έδωσα εξετάσεις στην Αθήνα και έλαβα άδεια ηλεκτροτεχνίτη. Ως το 1963 ήμουνα υπάλληλος του Αλαμανέλη στον Ηλεκτροφωτισμό. Από το 1963 ως το 1970 εργάστηκα έχοντας άδεια εργοδηγού. Ήμουνα υπεύθυνος για όλο το δίκτυο της Αγιάσου, του οποίου έφτιαξα και τις εγκαταστάσεις. Υπήρχε στην Αγιάσο Γραφείο της ΔΕΗ, με προϊστάμενο εμένα και με γραμματέα το Δημητρό Καραμάνη.

 

Από το 1970 έως το 1974 ήμουνα δήμαρχος της Αγιάσου. Με κάλεσε επί Χούντας ένας ανώτερος αξιωματικός της Χωροφυλακής, ο οποίος είχε καλέσει προηγουμένως και άλλους, και μου είπε: Θέλουμε δήμαρχο. Του είπα ότι εγώ είμαι αγράμματος, ότι είμαι υπάλληλος της ΔΕΗ. Στο διάλογο με έβλεπε κρύο και ασκούσε πίεση. Το θέμα της ΔΕΗ είπε ότι θα το ρυθμίσει αυτός. Από τώρα, μου είπε, είσαι δήμαρχος. Του απάντησα ότι πρώτα πρέπει να εξηγηθούμε. Θα αναλάβω, αλλά θα δώσετε λεφτά, για να κάνουμε έργα στην Αγιάσο. Έτσι δέχτηκα. Ως δήμαρχος επικάλυψα αρχικά το χείμαρρο Απέσο, από το παρεκκλήσι περίπου της Αγίας Παρασκευής έως την Αγία Σωτήρα, ο οποίος περνώντας μέσα από το χωριό αποτελούσε εστία μόλυνσης. Αργότερα προχώρησα από το γεφύρι του Νεκροταφείου προς τα κάτω. Προχωρούσα συστηματικά. Διανοίξαμε και καθαρίσαμε με προσωπική εργασία το δρόμο από το Σανατόριο ως τον Ψωριάρη, ο οποίος βοηθούσε στην αξιοποίηση των γύρω περιοχών, από το Καγιάνι μέχρι τα Άντρια. Ανακαίνισα το Δημοτικό Ελαιοτριβείο. Δημιούργησα ομάδα Προσκοπισμού, καθώς επίσης και Φιλαρμονική. Ενδιαφέρθηκα για τις καρναβαλικές εκδηλώσεις, των οποίων την οργάνωση μετά από το Αναγνωστήριο «η Ανάπτυξη» ανέλαβε για κάποιο χρονικό διάστημα ο Δήμος Αγιάσου, καθώς και για την τουριστική αξιοποίηση του τόπου.

Default 11
Από την οργάνωση των Γ’ Χριστοφιδείων (9-8-1959). Στο μικρόφωνο ο ευεργέτης Γεώργιος Χριστοφίδης, δεξιά του ο Στρατής Τζίνης, πίσω του ο αθλητής Άρης Κουζέλης, δεξιά του ο δάσκαλος Πολύδωρος Πρινίτης και ο γραμματικός του Δήμου Μιχάλης Γαλετσέλης, με τα χαρτιά στο χέρι…
(Τη φωτογραφία παραχώρησε ο Πολύδωρος Πρινίτης)
Αναβιώσαμε το έθιμο να πηγαίνουν καβαλάρηδες στον Προφήτη Ηλία και ο κόσμος να τους περιμένει κατά την επιστροφή τους στον Απέσο. Επίσης, στις 22 Σεπτεμβρίου 1973, αναπαραστήσαμε με επιτυχία τον παραδοσιακό αγιασώτικο γάμο, τον οποίο είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν και πολλοί ξένοι τουρίστες, που επισκέφτηκαν το νησί μας. Για την επιτυχία αυτής της αναπαράστασης βοήθησαν πάρα πολλοί. Ανάμεσά τους και οι μουσικοί μας, με πρωτοπόρο το βιολιστή Χαρίλαο Ρόδανο. Συνεργείο της τηλεόρασης κινηματογράφησε την όλη τελετή με τα ενδιαφέροντα έθιμα της παλιάς εποχής.

 

Συνέβαλα στην ίδρυση του Λαογραφικού Συλλόγου Αγιάσου «η Παράδοση» το 1973, του οποίου διατέλεσα και πρόεδρος. Κύριος στόχος η διατήρηση, η αναβίωση και η προβολή εθίμων του τόπου μας, όπως είναι το Καρναβάλι, η Περικεφαλαία, η Σούσα, αλλά και άλλες πνευματοκαλλιτεχνικές δραστηριότητες, όπως είναι οι θεατρικές παραστάσεις.

 

Επί είκοσι πέντε χρόνια, από το 1964 – 1989, υπηρέτησα ως Επίτροπος στην Εκκλησία της Παναγίας. Συνεργάστηκα αρμονικά και αποδοτικά με τον πρωτοσύγκελο και μετέπειτα μητροπολίτη Ιάκωβο, με τους ιερείς, με τους επιτρόπους. Κατά την περίοδο αυτή έγιναν πολλά, το Ξενοδοχείο, το Πνευματικό Κέντρο, η δενδροφύτευση της αυλής της Εκκλησίας, το Βυζαντινό Μουσείο, όπου είχα έναν καλό και τίμιο άνθρωπο, το Στρατή Καλυφό, το Λαϊκό Μουσείο, που εγκαινιάστηκε το 1982 και που στεγάζεται κάτω ακριβώς από το Βυζαντινό Μουσείο, η διευθέτηση και η ταξινόμηση του αρχειακού υλικού, η καταγραφή των κειμηλίων. Επίσης πραγματοποιήθηκε η γεώτρηση στο Χάνι, σε βάθος 35 μέτρων, που έδωσε νερό στην εκκλησία. Το μαγαζί που είχε ο Κωνσταντής Μαϊστρέλης, η Αφατσιά, έγινε δεξαμενή διαστάσεων 4×4 μέτρα. Επίσης μπορούμε ν’ αναφέρουμε την τοποθέτηση καλοριφέρ στο ναό, το φωτισμό του κωδωνοστασίου, της αυλής και του εσωτερικού του ναού, καθώς και την αξιοποίηση του χώρου κάτω από το Συνοδικό, που λειτουργούσε παλαιότερα ως κρύπτη. Υπηρεσίες πρόσφερα και από άλλες θέσεις, όντας μέλος διαφόρων Επιτροπών, όπως του Χατζησπύρειου Κληροδοτήματος.

Default 14
Ο Στρατής Τζίνης ως πρόεδρος του Ελαιουργικού Πιστωτικού Συνεταιρισμού Αγιάσου επιδεικνύει τη νέα ελαιοσυλλεκτική μηχανή, το γνωστό «σκαντζόχοιρο».
(Από τη Συλλογή Γιάννη Χατζηβασιλείου)
Έκανα και τρία χρόνια, από το 1968 – 1970, πρόεδρος του Ελαιουργικού Πιστωτικού Συνεταιρισμού Αγιάσου. Κατόρθωσα να αυξήσω τα πιεστήρια και από πέντε να τα κάνω εφτά.

 

Επί είκοσι εφτά περίπου χρόνια, από το 1946 -1973, είχα συνεταιρικά με τον Αλαμανέλη την επιχείρηση του Κινηματογράφου. Ήταν, βέβαια, στο όνομα της συζύγου μου Σαπφώς, γιατί εγώ ήμουνα υπάλληλος της ΔΕΗ. Χειμερινός κινηματογράφος ήταν ο «Όλυμπος», σε ακίνητο του Στέφανου Βρανιάδη. Θερινός κινηματογράφος ήταν η «Όασις», που λειτουργούσε σε χώρο του Κήπου της Παναγίας. Βοηθούσαν ο Νίκος Τσεσμελής ως μηχανικός, ο Γρηγόρης Ψαρρός ή Χαντράλης ως τιτλαδόρος, η σύζυγός μου Σαπφώ ως ταμίας και ο Ηλίας Μακρέλης ή Ψυρκούδης στην είσοδο.

 

Ενδιαφέρθηκα και για τον αθλητισμό. Επί δεκαπέντε χρόνια ήμουνα πρόεδρος του Αθλητικού Ποδοσφαιρικού Συλλόγου «Όλυμπος». Συνεργάστηκα στενά με το μεγάλο ευεργέτη, ομογενή που έμενε στη Νέα Υόρκη, Γεώργιο Δημητρίου Χριστοφίδη. Μου έλεγε: Εσύ θα επιστατείς, δε θα δουλεύεις, δε θα σκάβεις, και εγώ θα πληρώνω, για να γίνει το Γυμναστήριο. Έγινε απαλλοτρίωση των γύρω χώρων και επέκταση. Έγιναν οι κερκίδες, τα καινούρια αποδυτήρια με ύδρευση του Χριστοφίδειου Δημοτικού Γυμναστηρίου. Το αθλητικό σωματείο δεν περιοριζόταν μόνο στον αθλητισμό, αλλ’ έκανε και άλλες εκδηλώσεις. Ανεβάσαμε στη σκηνή και θεατρικά έργα. Σκηνοθέτης ήταν ο Ηλίας Μακρέλης ή Ψυρκούδης.

 

Όταν έφυγα από την Εκκλησία, άρχισε να με βασανίζει η ιδέα της ίδρυσης ιδιωτικής λαογραφικής συλλογής, με εκθέματα κυρίως τοπικής βιοτεχνίας και λαϊκής τέχνης. Στην προσπάθεια αυτή με βοήθησαν κάποιοι χωριανοί, που μου χάρισαν αρκετά είδη. Ξόδεψα όμως και πολλά χρήματα, για ν’ αγοράσω ή για να φτιάξω είδη που έχουν πια εκλείψει. Ρώτησα για τη χρήση και λειτουργικότητα του κάθε αντικειμένου και συγκέντρωσα χρήσιμες πληροφορίες, που τις έχω καταχωρίσει σ’ ένα πολυσέλιδο βιβλίο. Η συλλογή αυτή, που στεγάζεται σε οίκημα της συζύγου μου στην είσοδο του χωριού, στην Καρυά, άρχισε να λειτουργεί από τις 16 Μαρτίου του 1990. Την επισκέπτονται πολλοί ντόπιοι και ξένοι χωρίς εισιτήριο και εκφράζουν τα θερμά τους συγχαρητήρια.

 

Στις 17 Οκτωβρίου 1943 παντρεύτηκα τη Σαπφώ Παναγιώτη Κουτσκουδή και το 1949 γεννήθηκε ο γιος μας Παναγιώτης, ο οποίος σπούδασε μηχανολόγος-ηλεκτρολόγος μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Είναι παντρεμένος με τη δικηγόρο Ντίνα Παπαγιάννη και έχουν ένα γιο, το Στρατή, μαθητή Γυμνασίου σήμερα».

περιοδικό ΑΓΙΑΣΟΣ, 149/2005

ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΜΙΧ. ΣΟΥΣΑΜΛΗΣ (ΧΡΟΝΗΣ)

Αξίζει να φέρουμε στη μνήμη των παλαιών και να παρουσιάσουμε στους νέους το Μιλτιάδη Σουσαμλή ή Χρόνη, για να γνωρίσουν ποιός ήταν και τι πρόσφερε στο Αναγνωστήριο και στο Γυμναστικό Σύλλογο Αγιάσου «Όλυμπος».

Αξίζει να φέρουμε στη μνήμη των παλαιών και να παρουσιάσουμε στους νέους το Μιλτιάδη Σουσαμλή ή Χρόνη, για να γνωρίσουν ποιός ήταν και τι πρόσφερε στο Αναγνωστήριο και στο Γυμναστικό Σύλλογο Αγιάσου «Όλυμπος».

Ο πατέρας του Μιχάλης Σουσαμλής ήταν σπουδαίος στην εποχή του κάλφας οικοδομών. Τ’ αδέρφια του όλα μουσικοί επαγγελματίες. Ό ίδιος παραστράτησε κι ακολούθησε άλλο επάγγελμα. Έφτιαχνε φανάρια, λαδόμπρικα, τζεζβέδες, τυροξύστες, γκιούμια. Ήταν φαναρτζής. Αγαπούσε το επάγγελμά του και δούλευε με μεράκι. Όλα τα χρόνια τα πέρασε μέσα στο Χάνι, όπου είχε και το μαγαζί του.

Η καλλιτεχνική διάθεσή του ξύπνησε κι εκδηλώθηκε το 1916-1918, όταν τον πρωτανέβασαν στη θεατρική σκηνή του Αναγνωστηρίου. Έπαιξε στα έργα του Περεσιάδη «Γκόλφω», «Σκλάβα», «Εσμέ», του Βότσαρη «Η ψυχοκόρη και ο λήσταρχος Κρικέλας», κι απέδωσε θαυμάσια τους ρόλους που υποκρίθηκε, γιατί τους ένιωθε, τους αισθανόταν και τους ζούσε, ας ήταν τα γράμματά του λίγα. Τ’ αποκορύφωμα, το ζενίθ της επιτυχίας του, ήταν στο έργο του Δημ. Κορομηλά «ο Αγαπητικός της Βοσκοπούλας», στό ρόλο του μπαρμπα – Χρόνη, που του ήρθε καλούπι, κόλλησε καλά, επιβλήθηκε, εκτόπισε κι εξαφάνισε τ’ όνομά του. Κανείς πια δεν τον φώναζε μ’ αυτό. Όλοι τον φώναζαν Χρόνη. Και μεις από δω και πέρα Χρόνη θα τον αναφέρουμε.

anagnostiriosl_039
Διαφάνεια Πάνου Ε. Κολαξιζέλη

Ο Χρόνης αγάπησε τ’ Αναγνωστήριο με το θέατρό του όσο λίγοι και πρόσφερε πολλά, πάρα πολλά. Σύχναζε σ’ αυτό. Οι συζητήσεις που έκανε με τα «φραγκέλια» – έτσι λέγανε τα χρόνια κείνα τους μαθητές του Γυμνασίου και τους φοιτητές – ήταν πάντα για το θέατρο, που του είχε γίνει πάθος. Σηκωνόταν απάνω, μονολογούσε με τη βροντερή φωνή του κι έκανε τους ρόλους των έργων που είχε παίξει. Και στο μαγαζί του, την ώρα της δουλειάς, άφηνε απ’ το χέρι του τη χαβιά κι έκανε τα ίδια, καθώς επίσης και στον περίπατο πρωί και βράδυ. Όσοι τον έβλεπαν και τον άκουγαν δεν ξαφνιάζονταν και δεν τον παρεξηγούσαν, γιατί τον ήξεραν. Τα «φραγκέλια» παρακολουθούσαν το μονόλογο και τον τρόπο που έκανε τους ρόλους των έργων που είχε παίξει, με μεγάλη προσοχή κι ενδιαφέρον. Όσες φορές βρέθηκε τ’ Αναγνωστήριο σε κρίση και κινδύνεψε να πέσει σε μαρασμό και νάρκη, ο Χρόνης σαν κλώσσα μάζευε τους νέους και με θεατρική παράσταση, που ήξερε τον τρόπο κι έβρισκε τους κατάλληλους ερασιτέχνες να την πάρουν στα χέρια τους, τ’ αναζωπύρωνε και το κρατούσε.

Τα θεατρικά έργα που έπαιζε τ’ Αναγνωστήριο ήταν έργα του βουνού, ειδυλλιακά, με την αθάνατη φουστανέλα. Μ’ αυτή γνώρισε κι ήξερε το θέατρο ο Αγιασώτης. Για πρώτη φορά το 1925 ανέβασαν στη σκηνή έργο σύγχρονο, σαλονιού, το «Κόκκινο πουκάμισο» του Σπύρου Μελά. Ο Χρόνης προσπάθησε να ματαιώσει την παράσταση, χωρίς να το καταφέρει. Συνέχεια διαμαρτυρόταν και φώναζε πως καταστρέφουν το θέατρο, πως αυτό που θα έπαιζαν δεν είναι θέατρο, αλλά μασκαραλίκι. Δεν μπορούσε να το χορτάσει το μυαλό του, όπως και πολλών άλλων Αγιασωτών, πως υπάρχει θέατρο χωρίς φουστανέλα.

Ο Χρόνης ήταν και πρωτοπόρος του αθλητισμού. Το 1930 που αναγνωρίστηκε ως αθλητικό σωματείο ο Γυμναστικός Σύλλογος Αγιάσου «Όλυμπος», στις πρώτες εκλογές πρόεδρο βγάλανε το Χρόνη, αντιπρόεδρο το Μιχάλη Χατζηευστρατίου, γραμματέα τον Αντώνιο Ηρ. Αναστασέλη, ταμία τον Παναγιώτη Αρ. Πολυπάθου και σύμβουλο το Δημήτριο Μουτζουρέλη. Ο Χρόνης φάνηκε αντάξιος της τιμής, που του κάνανε. Στις μέρες της προεδρίας του κατάφερε πολλά και μεγάλα.

Άρχισε με τη θεατρική παράσταση «Μια νύχτα μια ζωή. . .» του Σπύρου Μελά, που δόθηκε στις 25.12.1930 και 4.1.1931. Κατόρθωσαν ν’ ανεβάσουν στη σκηνή για τους γυναικείους ρόλους γυναίκες, τη Μύρτα Αμανίτη και τη Νίνα Σουρλάγκα. Επειδή δε βρέθηκε το τρίτο γυναικείο πρόσωπο, αναγκάστηκε να το υποδυθεί ο Βασίλης Ιακώβου. Ήταν η δεύτερη φορά που στη σκηνή ανέβαιναν γυναίκες. Ακόμα κατόρθωσε για πρώτη φορά να οργανωθεί και να δοθεί στις 14 καί 21.2.1931 χορός στην Αγιάσο, παρ’ όλες τις αντιδράσεις. Την ίδια εποχή ρίχτηκε η ιδέα της έκδοσης εφημερίδας στην Αγιάσο που καρποφόρησε. Κυκλοφόρησε στις 19.4.1931, την Κυριακή του Θωμά, το πρώτο φύλλο της «Αγιάσου». Εκδότες ο Μιλτιάδης Σκλεπάρης, ο Βασίλης Ιακώβου κι ο Παναγιώτης Ευαγγελινός.

Με αίτησή του ο Γυμναστικός Σύλλογος Αγιάσου ζήτησε από την τότε Κοινότητα να του παραχωρήσει το κεραμοποιείο της, στο Καμπούδι, για γήπεδο. Η Κοινότητα όχι μόνο το παραχώρησε, αλλά επιχορήγησε το Σύλλογο και με 2000 δραχμές. Με το ίδιο ποσό επιχορήγησε το Σύλλογο κι η εκκλησία της Παναγίας. Με αίτησή του ζήτησε κι από το Υπουργείο Παιδείας χρηματική ενίσχυση για εκβραχισμό του κεραμοποιείου. Με ενέργειες του τότε φοιτητή Στρατή Καβαδέλλη επιχορηγήθηκε μέ 20000 δραχμές.

Ο Σύλλογος με επικεφαλής τον πρόεδρο Χρόνη σαν εργάτη άρχισε τον εκβραχισμό και την ισοπέδωση του κεραμοποιείου. Ο Χρόνης, πρωτοπόρος της αθλητικής ιδέας, παρόλο που δούλευε για πρώτη φορά σε βαριά χειρωνακτική εργασία, απέδιδε όσο δυο εργάτες. Μέσα σ’ ένα μήνα το κυπαρισσένιο του κορμί άρχισε να γέρνει και το πρόσωπό του να παίρνει το χρώμα του γηπέδου, από τον ήλιο. Αυτά πρόσφερε ο Χρόνης στο Γυμναστικό Σύλλογο Αγιάσου σαν πρώτος πρόεδρος του.

Η παρέα μας ήταν δεμένη πολύ με το Χρόνη. Τον εκτιμούσαμε και τον σεβόμασταν, γιατί ήταν άνθρωπος με ευγενικά αισθήματα. Κι ο Χρόνης όμως μας αγαπούσε όλους. Σα βάζαμε στο φούρνο γιουβέτσι, ήταν αδύνατο να μην του βρει «ξούρια». Πότε πως δεν έχει «ζ’μέλ(ι) για βούτ’μα», πότε πως η σάλτσα ήρθε λίγη, πότε πως δεν είναι καλά βρασμένο κι άλλα. Δικαιολογούσε τους φουρνάρηδες, γιατί δεν είχαν τον καιρό να φροντίζουν το γιουβέτσι που θέλει πολλή επιστασία. Και λυπόταν που δεν είχε τον καιρό να ψήσει αυτός το γιουβέτσι στο μαγαζί του, πάνω στο «π’χανέλ(ι)», για να μας δείξει ποιο είναι το γιουβέτσι, που να τρώμε και να γλείφουμε τα δαχτύλια μας.

Ο Χρόνης έγινε και κινηματογραφικός αστέρας. Το φθινόπωρο του 1930, όταν ήρθε στην Αγιάσο ο σκηνοθέτης Ορέστης Λάσκος με συνεργείο για να γυρίσει το έργο του Λόγγου «Δάφνις και Χλόη», έκρινε το Χρόνη κατάλληλο να υποκριθεί το ρόλο του Φιλητά. Ένα γράμμα με τη φίρμα της «Φίνος Φίλμς», που πήρε ο Χρόνης απ’ την Αθήνα και τον ειδοποιούσε να είναι έτοιμος για το γύρισμα μιας καινούργιας ταινίας, τον ξεσήκωσε. Επειδή δε βρήκε βαλίτσα – στα χρόνια εκείνα δεν υπήρχαν στην επαρχία βαλίτσες -, ετοιμαζόταν να κατασκευάσει ο ίδιος κι ύστερα να πουλήσει τα εργαλεία του και να κλείσει το μαγαζί του, για ν’ αρχίσει να διαβάζει, γιατί μπορούσε να γυρίσουν καμιά «Φαύστα» ή κανένα «Οθέλλο». Με το ζόρι τον συγκρατούσαμε από τον κατήφορο που πήρε. Καταλάγιασε, σαν πήρε άλλο γράμμα που τού’ γραφε πως το γύρισμα της ταινίας αναβλήθηκε.

Ο Χρόνης ήταν πια γεροντοπαλίκαρο. Δεν τα έθετε όμως κάτω. Ο φτερωτός γιος της Αφροδίτης δεν τον εγκατέλειπε. Φώλιαζε πάντα μες στα σγουρά ποιητικά μαλλιά του και του δημιουργούσε στη φαντασία λογής λογής ειδύλλια. Καμιά από τις κοπέλες, τις οποίες ερωτευόταν ο ίδιος ή του έλεγαν άλλοι πως τον αγαπούν, δεν είχε ιδέα. Πίστευε ό,τι και να του έλεγαν για τις κοπέλες που κατά τη φαντασία του αγαπούσε, όσο απίθανο κι αδύνατο στην πραγματοποίησή του κι αν ήταν. Όπως ότι μια κοπέλα που τον αγαπούσε κατάπιε ένα «γ’δόχειρου» για ν’ αυτοκτονήσει κι ευτυχώς που την προλάβανε, κι άλλα τέτοια. Όταν ο αδερφός του Αχιλλέας του είπε ν’ αφήσει τα ονειροπολήματα και να προσπαθήσει να συνέλθει, γιατί, από αυτές που νομίζει και πιστεύει πως τον αγαπούν, δεν πρόκειται να τον παντρευτεί καμιά ούτε και στη δεύτερη παρουσία, ο Χρόνης απάντησε πως είναι όλες έτοιμες, αλλά αυτός δεν αποφασίζει. Κι είπε στον Αχιλλέα να παρακαλεί κι αυτός να πάρει τη μεγάλη απόφαση, για ν’ αγοράσει στο γιο του, το Στρατή, όχι ένα μόνο κλαρίνο που ήθελε, αλλά μια αραμπαδιά.

Ο Χρόνης πήρε μέρος και στην αγιασώτικη ηθογραφία «Τι να τα κάνω τα καλά» του Χριστόφα Κανιμά, που γράφτηκε για την Έκθεση Μυτιλήνης και που πρωτοπαίχτηκε στις 17 Ιούλη 1933 μέσα στο Γυμνάσιο της Μυτιλήνης. Στην Αγιάσο παίχτηκε την ίδια χρονιά στον Κήπο της Παναγίας.

Τελευταία φορά ο Χρόνης ανέβηκε στη σκηνή το 1939, όταν παίχτηκε η ίδια ηθογραφία. Πάντα υποδυόταν το ρόλο του Ιν(ι)κόλα. Θα ανέβαινε πολλές φορές ακόμα, αν δε μεσολαβούσε ο πόλεμος του 1940 κι η Γερμανική Κατοχή με τις χίλιες δυο στερήσεις. Η συμπαθητική μορφή του Χρόνη, του ανθρώπου με το κυπαρισσένιο κορμί, με τα ποιητικά σγουρά μαλλιά και με τη βροντερή φωνή, έσβησε στις 3 Δεκέμβρη 1941. Ο θάνατος του παθιασμένου για το θέατρο, τον αθλητισμό και τον έρωτα λύπησε τους αναγνωστηριακούς και την κοινωνία της Αγιάσου. Η Διοίκηση του Αναγνωστηρίου, όταν πρόεδρος ήταν ο Στρατής Καβαδέλλης, στο με αριθμό 63 πρακτικό της 3 Δεκέμβρη 1941 πήρε την απόφαση να του αποδώσει τιμές μεγάλου ευεργέτη και το επίτιμο μέλος Χριστόφας Χρ. Χατζηπαναγιώτης να εκφωνήσει λόγο και να τον αποχαιρετίσει. Επιφυλάχθηκε να του αποδώσει τις δέουσες τιμές σε κατάλληλο χρόνο. Ο Γυμναστικός Σύλλογος Αγιάσου είχε διαλυθεί τότες. Για την καλή ανάμνησή του πίνακάς του βρίσκεται στην αίθουσα του Αναγνωστηρίου. Από ψηλά ο Χρόνης βλέπει και καμαρώνει το Αναγνωστήριο, που υπηρέτησε ο πατέρας του ως πρόεδρός του, στα πρώτα του βήματα, κι ύστερα αυτός, να στέκει γερά και να στεγάζεται σε ιδιόκτητο κτίριο, όπως το ονειρευόταν από χρόνια κι όπως του αξίζει. Οι λίγες καί φτωχές αυτές γραμμές ας θεωρηθούν ως φιλολογικό του μνημόσυνο.

ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΣΚΛΕΠΑΡΗΣ

περιοδικό ΑΓΙΑΣΟΣ, 4-5/1981