Hjem / Αγιασώτες που διέπρεψαν στα γράμματα, τις τέχνες, τον πολιτισμό, την κοινωνική προσφορά

Δασκαλομάνα βαφτίστηκε η Αγιάσος και όχι τυχαία. Η μακρόχρονη παράδοση της εκπαίδευσης στην Αγιάσο ξεκινά από πολύ παλιά. Πριν ακόμα από την Επανάσταση του 1821 λειτουργούσε στην Αγιάσο σχολείο με δάσκαλο τον μαθητή του Βενιαμίν του Λεσβίου στη σχολή των Κυδωνιών, Ακίνδυνο, ιερομόναχο Ιβηρίτη, που καταγόταν από την Αμυγδαλιά του Αίνου. Ο Ακίνδυνος δίδασκε στην Αγιάσο και μετά το 1831, οπότε ιδρύθηκε αλληλοδιδακτική σχολή. Έτσι, το προοδευτικό πνεύμα του Βενιαμίν έδωσε τους πρώτους σπόρους στην παιδεία της Αγιάσου και τα βιβλία του Ακίνδυνου αφιερώθηκαν στην εκκλησία της Παναγίας.

Με την πάροδο του χρόνου και την υλική συνδρομή της εκκλησίας η εκπαίδευση γενικεύεται. Στα τέλη του 19ου αιώνα η απομονωμένη, αγροτική και ακαλλιέργητη από κάποιες απόψεις κοινωνία της Αγιάσου αρχίζει να γονιμοποιείται από τις προοδευτικές ιδέες που φέρνουν οι τοπικοί λόγιοι: ο Ευγένιος Θάλασσας, ο Μεθόδιος Κουρκουλής, ο Δημ. Κύπριος, ο Παναγιώτης Σκούνιογλου, ο Κομνηνός Αμανίτης, ο Βασίλειος Βράνης κ.ά.

Στις δεκαετίες που ακολούθησαν αναδείχτηκαν πολλοί άνθρωποι των γραμμάτων, των τεχνών, του πολιτισμού, της κοινωνικής προσφοράς, τόσο λόγιοι όσο και λαϊκοί, οι οποίοι συνέχισαν και πλούτισαν την πνευματική και πολιτιστική παράδοση της γενέτειράς τους και ταξίδεψαν τη φήμη της σ’ όλη την οικουμένη. Παραθέτουμε μια ενδεικτική καταγραφή κάποιων εξ αυτών (με αλφαβητική σειρά), περιοριζόμενοι σε όσους έφυγαν από τη ζωή.

Ακίνδυνος ο Θραξ ή Αινίτης (γιατί καταγόταν από την Αμυγδαλιά της Αίνου, πόλη της Θράκης) ή Ιβηρίτης (γιατί ήταν καλόγερος γραμμένος στη Μονή των Ιβήρων του Αγίου Όρους). Αρχές του 1811 στέλνεται από το Βενιαμίν το Λέσβιο ως δάσκαλος στο «Ελληνομουσείο» της Αγιάσου, όπου δίδαξε μαζί με το Μυτιληναίο ιερομόναχο Θεοφάνη Γριμάνη μέχρι και το 1850 οπότε πέθανε.

Αμανίτης Κομνηνός. Φοίτησε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή και ήταν μουσική ιδιοφυΐα. Εκπόνησε μελέτη επιστημονικού καθορισμού των διαστημάτων των διαφόρων κλιμάκων των ήχων της βυζαντινής μουσικής, στην οποία στηρίχτηκε η ορισθείσα το 1881 από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Ιωακείμ τον Γ΄ επιτροπή για να κατασκευάσει το «Ιωακείμειον Ψαλτήριον» στο οποίο αποκρυσταλλώθηκαν τα τονιαία διαστήματα. Πέθανε το 1914.

Αναστασέλης Ευστράτιος του Πολυδώρου (1908-1997). Πεζογράφος, ποιητής, σατιρογράφος, θεατρικός συγγραφέας, ζωγράφος και ερασιτέχνης ηθοποιός. Εξέδωσε ποιητικές συλλογές και συλλογές διηγημάτων.

Βενιαμίν ο Λέσβιος (1762-1824). Το πραγματικό του επώνυμο ήταν Γεωργαντής ή Καρές. Φιλόσοφος, φυσικός, μαθηματικός, αστρονόμος και διδάσκαλος του γένους από το Πλωμάρι της Λέσβου. Έκανε μοναχός στο Άγιο Όρος, σπούδασε στην Ακαδημία Κυδωνιών, στις σχολές Πάτμου και Χίου, στην Πίζα και στο Παρίσι. Διεύθυνε τη σχολή των Κυδωνιών, την Ακαδημία Βουκουρεστίου, την Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης. Διορίστηκε στη Σχολή του Θεόφιλου Καΐρη, κατηγορήθηκε ως αθεϊστής γιατί δίδασκε την κίνηση της γης και αποχώρησε. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και πήρε μέρος στην προετοιμασία του Αγώνα και στις εθνοσυνελεύσεις της Επιδαύρου και του Άστρους Κυνουρίας. Άφησε πλούσιο συγγραφικό έργο. Ο ομοχώριός μας Φυσικομαθηματικός Γιώργος Μιλτιάδη Χουτζαίος έχει γράψει την εργασία «Ο Βενιαμίν Λέσβιος και η σύγχρονη Φυσική» (Ανάτυπο από τον τόμο Κ΄ της περιοδικής έκδοσης «ΛΕΣΒΙΑΚΑ» της Εταιρείας Λεσβιακών Μελετών, Μυτιλήνη 2005).

Βράνης Βασίλειος (1817-1882). Λόγιος δάσκαλος, γνωστός και ως Βρανίδης ή Βρανιάδης. Ο πρώτος ιστοριογράφος της Αγιάσου, συγγραφέας διδακτικών – σχολικών βιβλίων, πρόδρομος της νεοελληνικής ηθογραφίας.

Γέρου Θεόφραστος του Δημητρίου και της Αικατερίνης (1916-1996). Δάσκαλος, λαμπρός παιδαγωγός και συγγραφέας.

Γιαννέτης Παρθένιος. Επίσκοπος Περιστεράς, ηγούμενος της Ιεράς Μονής Λειμώνος (1978-1882). Πέθανε στο Άγιο Όρος το 1891.

Δαρέλης Ηρακλής του Ιωάννη (1869-1942). Οπλοποιός, ιδρυτής του Αναγνωστηρίου «Η Ανάπτυξη» Αγιάσου. Το οπλοποιείο του στον Απέσο υπήρξε η πρώτη στέγη του Αναγνωστηρίου και εστία πνευματικής ανάτασης, εθνικής προσφοράς και καλλιτεχνικής δράσης στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.

Θάλασσας Ευγένιος. Απόφοιτος της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, Αρχιμανδρίτης. Στάλθηκε από το Πατριαρχείο στη Σπάρτη της Μικράς Ασίας ως ιερέας σε χριστιανική εκκλησία και ως δάσκαλος ελληνοπαίδων. Διατέλεσε Ελληνοδιδάσκαλος και διευθυντής των σχολείων της Αγιάσου, Αρχιερατικός Επίτροπος και μέλος του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου του Ι. Ν. της Παναγίας, εφημέριος του Ι. Ν. Αγίας Τριάδος και ιδρυτής του κοιμητηρίου της Περασιάς (1884). Πέθανε το 1888.

Ιερεμίας Καβίκος. Ιεράρχης καταγόμενος από την Αγιάσο που εξελέγη Μητροπολίτης Σαμοκοβίου (1837-1846) και εν συνεχεία Κασσανδρείας.

Καβαδέλης Ευστράτιος του Βασιλείου (1908-1996). Συμβολαιογράφος, αντιστασιακός, δυο φορές εκλεγμένος Δήμαρχος Αγιάσου (1965-1967, 1975-1978).

Κανιμάς Χριστόφορος του Παναγιώτη (1896-1974). Ιερέας, συνεργάτης του «Τρίβολου», ηθογράφος, άνθρωπος με δημοκρατικό φρόνημα. Το θεατρικό του έργο «Τι να τα κάνω τα καλά» παίχτηκε πολλές φορές και άντεξε στο χρόνο.

Καπάτος Ευστράτιος του Κωνσταντίνου (1894-1950). Έφεδρος ανθυπολοχαγός πεζικού, πήρε μέρος στη Μικρασιατική Εκστρατεία. Πρόεδρος του Συνεταιρισμού Ακτημόνων Αγιάσου, συνέδεσε το όνομά του με την απαλλοτρίωση, αποξήρανση και διανομή της Μεγάλης Λίμνης (1929). Μέλος του Αγροτικού Κόμματος Ελλάδος (ΑΚΕ) και ιδρυτικό μέλος της Αγροτικής Πολιτικής Οργάνωσης Λέσβου (ΑΠΟΛ - 1935). Αντιστασιακός, αξιωματικός του εφεδρικού ΕΛΑΣ Λέσβου.

Κολαξιζέλης Ευστράτιος του Παναγιώτη ή Κακάβης (1876-1963). Δάσκαλος, ιστορικός της Αγιάσου και ευεργέτης του Αναγνωστηρίου.

Κολαξιζέλης Παναγιώτης του Ευστρατίου (1912-1941). Γιος του δασκάλου και ιστορικού της Αγιάσου Παναγιώτη Κολαξιζέλη ή Κακάβη. Τον Οκτώβριο του 1931 αναχώρησε για το Μόναχο για να σπουδάσει στο εκεί Πολυτεχνείο Μηχανικός Οικονομολόγος. Δημοσίευσε άρθρα και μελέτες, επιστημονικές και φιλολογικές, σε περιοδικά και εφημερίδες ξένες, αθηναϊκές και λεσβιακές. Υπήρξε Πρόεδρος του Συλλόγου των Ελλήνων Σπουδαστών Μονάχου και ύστερα Πρόεδρος του Διεθνούς Συνδέσμου Φοιτητών. Πραγματοποίησε διαλέξεις σε όλη την Ευρώπη προβάλλοντας τον Ελληνισμό. Μετά από εξαετείς σπουδές συνέχισε με υποτροφία και σε διδακτορικό ως Εμποριολόγος (Μηχανικός Οικονομολόγος και Τεχνικός Οικονομολόγος). Ήταν από τους πρώτους που χρησιμοποίησε το έγχρωμο φιλμ Agfacolor. Το εμφάνιζε σε slides γιατί ακόμα πριν το ’40 δεν υπήρχε έγχρωμη εκτύπωση σε χαρτί, πράγμα πρωτοποριακό τουλάχιστον για τα ελληνικά δεδομένα. Αποτύπωσε με χρώμα τοπία, καθημερινότητα, και συμβάντα τόσο στη Λέσβο όσο και στην υπόλοιπη Ελλάδα που ταξίδευε, αλλά και στην Ευρώπη.

Κουζέλης Προκόπιος. Γεννήθηκε περί το 1790 στην Αγιάσο. Κατατάχθηκε νέος στην Αγιοταφική Αδελφότητα. Το 1842 προήχθη σε Αρχιμανδρίτη του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων. Το 1851 ορίστηκε επιτετραμμένος του Αγίου Τάφου στη Λέσβο. Επιστρέφοντας στην Ιερουσαλήμ χρημάτισε Αρχιεπίσκοπος Γάζας και Πατριάρχης Ιεροσολύμων την περίοδο 1872-1875. Έστειλε στην Εκκλησία της Παναγίας πολλά τιμαλφή και πρωτοστάτησε για την πώληση από το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων στην Εκκλησία Παναγίας Αγιάσου του Μετοχίου του Παναγίου Τάφου στη Μυτιλήνη (που κάηκε) και για την εν συνεχεία ανέγερση σ’ αυτό του ακινήτου που έμεινε γνωστό ως «Αγιασώτικο Μετόχι» (το παρά τον Άγιο Συμεών χάνι: σταθμό συγκέντρωσης των Αγιασωτών).

Κουτρής Παναγιώτης του Αντωνίου (1936-1993). Απόφοιτος της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Μυτιλήνης. Εκλέχτηκε κατ’ επανάληψη αντιπρόσωπος στην Ομοσπονδία Αγροτικών Συνεταιρισμών Λέσβου. Διατέλεσε Πρόεδρος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Λέσβου. Εκλέχτηκε δημοτικός σύμβουλος Αγιάσου το 1975 επί δημαρχίας Στρατή Καβαδέλλη. Στις δημοτικές εκλογές του 1978 εκλέγεται με το ψηφοδέλτιο της «Δημοκρατικής Αγιάσου» Δήμαρχος Αγιάσου και για 12 χρόνια (τρεις συνεχόμενες δημοτικές θητείες) επιτελεί ένα μεγάλο έργο αναμόρφωσης του χωριού και αναβάθμισης της ζωής των κατοίκων του. Διατέλεσε ακόμα Νομαρχιακός Σύμβουλος Λέσβου, καθώς και Μέλος και Αντιπρόεδρος του Δ.Σ. του Συνδέσμου Δήμων Κοινοτήτων Νομού Λέσβου. Ήταν στέλεχος του ΚΚΕ. Από το 1978 και μετά εκλεγόταν συνεχώς Μέλος της Νομαρχιακής Επιτροπής Λέσβου και αντιπρόσωπος της Κ.Ο.Λ. σε όλα τα Συνέδρια του Κόμματος. Το 1991 συνταξιοδοτήθηκε ως δήμαρχος και μέχρι το θάνατό του ήταν Μέλος του Γραφείου της Ν.Ε. Λέσβου του ΚΚΕ και διευθυντής της λεσβιακής εφημερίδας «Νέο Εμπρός» (στα πρώτα 100 φύλλα της), από τις στήλες της οποίας πρόβαλε διεκδικητικά τα προβλήματα του εργαζόμενου λεσβιακού λαού και του ακριτικού νησιού μας.

Λευκίας Θείελπης του Προκοπίου (1898-1958). Αγιασώτης, θιασώτης του δημοτικισμού στη Λέσβο, δημοσιογράφος, συνεργάτης του Στρατή Μυριβήλη, λογοτέχνης, αντιστασιακός, άνθρωπος με δημοκρατικό φρόνημα. Γιος του γιατρού Προκοπίου Λευκία και αδελφός του αξιωματικού Λέσβανδρου Λευκία (1893-1986). Αρχειακό υλικό του κατείχαν η σύζυγός του Αγάπη και ο ανεψιός του Ευστράτιος Τραγάκης, ο άλλοτε δήμαρχος της Αγιάσου. Μονογραφία γι’ αυτόν έχει γράψει ο Βαγγέλης Καραγιάννης.

Λευκίας Προκόπιος. Αγιασώτης γιατρός, ο οποίος υπηρέτησε και στο Άγιο Όρος. Είχε πνευματικά και κοινωνικά ενδιαφέροντα. Το 1888 κυκλοφόρησε στην Αθήνα το έργο του «Διατριβή περί εργασίας και εργάτου», με ενδιαφέρουσες για την εποχή ιδέες. Έγραψε επίσης και το έργο «Βίος και ακολουθία των εν Κασαμπά της Λυδίας μαρτυρησάντων Λεσβίων». Δέον να σημειωθεί ότι στον Κασαμπά – πρόσφυγες δημιούργησαν το Νέο Κασαμπά στην Κρήτη – μαρτύρησαν ο Αναστάσιος Πανέρας, από τον Ασώματο, και ο Δημήτριος Μπεγιάζης, από τη Αγιάσο, που ήταν συγγενής του. Το επίθετο Λευκίας είναι εξελληνισμένος τύπος του Μπεγιάζης, που προέρχεται από το τουρκικό επίθετο beyaz (=λευκός).

Μαλούκης Θεμιστοκλής (1887-1960). Αξιόλογος ζωγράφος της Αγιάσου. Ήταν συστρατιώτης του Στρατή Μυριβήλη, του οποίου φιλοτέχνησε και το γνωστό και πολλές φορές δημοσιευμένο πορτρέτο του. Αγιογράφησε ναούς της Αθήνας. Σχετική εργασία γι’ αυτόν έχει γράψει ο Μίλτης Παρασκευαΐδης, ο οποίος κατείχε και μπλοκ με έργα του ζωγράφου.

Μαμώλης Νεκτάριος (1836-1853), μητροπολίτης Λήμνου και μετέπειτα Νισάβας που είναι περιοχή της Σερβίας, η αρχαία Ναϊσσός.

Μαριγλής Αλκιβιάδης του Αντωνίου (1879-1937). Γιος του δασκάλου Αντωνίου Γρηγορίου Μαριγλή (1851-1893). Δημοσιογράφος, όπως και ο αδερφός του Κλέαρχος, Εκδότης – διευθυντής της σατιρικής – γελοιογραφικής και μετέπειτα ειδησεογραφικής εφημερίδας «Σκορπιός». Δια-τέλεσε πρόεδρος του Αναγνωστηρίου «Η Ανάπτυξη» Αγιάσου. Για τον Αλκιβιάδη Μαριγλή έχουν γραφεί πολλά και ενδιαφέροντα. Πρόκειται για δημοσιογράφο παραγκωνισμένο που διέθετε πατριωτισμό και σπιρτόζικο πνεύμα. Η γενέτειρά του έπρεπε να τον αγκαλιάσει.

Μιχαηλίδης Βασίλειος (1830-1877). Πτυχιούχος της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Ιεροδιάκονος, ιεροδιδάσκαλος, εκκλησιαστικός ρήτορας, ευεργέτης.

Μουτζουρέλης Ιάκωβος του Γεωργίου (1939-2002). Εκπαιδευτικός, ζωγράφος, λογοτέχνης. Γεννήθηκε στην Αγιάσο το 1939. Σπούδασε στην Παιδαγωγική Ακαδημία Μυτιλήνης. Υπηρέτησε ως δάσκαλος σε σχολεία της ελληνικής υπαίθρου αλλά και σ' ελληνικά σχολεία του Βελγίου. Σπούδασε ζωγραφική και ιστορία τέχνης στην Ανώτατη Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών της Λιέγης για μια εξαετία. Το 1977 αποσπάστηκε στην Παιδαγωγική Ακαδημία Μυτιλήνης ως καθηγητής τεχνικών και ιστορίας της τέχνης. Το 1989 κατέλαβε την προσωποπαγή θέση του ειδικού Παρέδρου τεχνικών του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Δίδαξε στη σχολή ζωγραφικής του "Φιλοτεχνικού Ομίλου Μυτιλήνης: Ο Θεόφιλος" καθώς και στη Σ.Ε.Λ.Δ.Ε. Μυτιλήνης, την οποία διηύθυνε από το ακαδημαϊκό έτος 1990-1991. Έκανε πολλές ατομικές εκθέσεις ζωγραφικής και έλαβε μέρος σε αρκετές ομαδικές. Με τη λογοτεχνία άρχισε ν' ασχολείται από το 1990. Έχουν δημοσιευθεί πολλά χρονογραφήματά του, στον τοπικό ημερήσιο τύπο, ευθυμογραφήματα και διηγήματα, σκόρπια σε διάφορα βιβλία λόγου και τέχνης που εκδίδονται στο νησί.

Ντομανέλης Γεώργιος του Παναγιώτη. Γεννήθηκε στην Αγιάσο κατά τα τέλη του 18ου αιώνα. Αναδείχτηκε ένας από τους καλύτερους μουσικοδιδάσκαλους και καθιέρωσε δικό του σύστημα βυζαντινής μουσικής, που είναι γνωστό ως λεσβιακό. Έγραψε μουσικά βιβλία. Πολλοί έχουν ασχοληθεί με το έργο του και έχουν γράψει μελέτες - άρθρα.

Παπαϊωάννου Ιωάννης του Ανδρέα, γεννημένος στην Αγιάσο το 1908. Γνωστός Έλληνας μουσουργός, γιος του γιατρού Ανδρέα Παπαϊωάννου (1868-1922). Ο Παπαϊωάννου αποφοίτησε από το Ελληνικό Ωδείο, ενώ πήρε μαθήματα και από τον Αιμίλιο Ριάδη στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης. Είχε την ευκαιρία να σπουδάσει ιδιωτικά με τον Άρθουρ Χόνεγκερ στο Παρίσι, αλλά θεωρούσε τον εαυτό του κυρίως αυτοδίδακτο συνθέτη. Ο Παπαϊωάννου ίδρυσε τον Ελληνικό Σύνδεσμο Σύγχρονης Μουσικής (ΕΣΣΥΜ), του οποίου υπήρξε πρόεδρος από το 1965 έως το 1975, τον πρώτο και σημαντικότερο φορέα για τη σύγχρονη μουσική στην Ελλάδα. Με το έργο του και τη διδασκαλία του άσκησε βαθιά επίδραση στη νεότερη Μουσική Σχολή της Ελλάδας και μπορεί να θεωρηθεί ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες συνθέτες του 20ού αιώνα.

Παπαμιχαήλ Χ. Γρηγόριος (1874-1956). Σπούδασε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και στην Αυτοκρατορική Θεολογική Ακαδημία της Πετρούπολης. Για μια δεκαετία διηύθυνε τα περισπούδαστα περιοδικά «Εκκλησιαστικός Φάρος» και «Πάνταινος» του Ορθόδοξου Πατριαρχείου Αλεξανδρείας. Διατέλεσε Διευθυντής του Αρεταίειου Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου, καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών, Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών, Επίτιμος Πρόεδρος του Αναγνωστηρίου. Μαρμάρινη προτομή του κοσμεί τον αύλειο χώρο του Ι.Ν. Αγίας Τριάδας Αγιάσου.

Παπάνης Ι. Δημήτρης (1914-). Σπούδασε Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Πολέμησε στην Αλβανία και συμμετέσχε στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα 1941-44 μέσα από τις τάξεις του ΕΑΜ. Καταδικάστηκε σε ισόβια δεσμά, αλλά αποφυλακίστηκε το 1951 με τα μέτρα επιείκειας. Δίδαξε σε πολλά σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της Ελλάδας ως καθηγητής, Γυμνασιάρχης, Λυκειάρχης. Συνέγραψε με το γιο του Γιάννη Παπάνη πολλά βιβλία λαογραφικού περιεχομένου, όπου αποθησαυρίζεται μέγας πλούτος της τοπικής μας παράδοσης, καθώς και το Λεξικό του Αγιασώτικου Ιδιωματικού Λόγου (Ερμηνευτικό-Ετυμολογικό), που βραβεύτηκε το 2000 με το Β΄ Έπαινο της Ακαδημίας Αθηνών.

Πράτσος Παναγιώτης του Δημητρίου (1912-2002). Πρόεδρος του Αναγνωστηρίου (1954-1955, 1957 – 1998) που συνέδεσε το όνομά του με τη δημιουργία των επιβλητικών κτιριακών εγκαταστάσεων και τη διάσωση – διδασκαλία της μουσικής παράδοσης.

Ρόδανος Χαρίλαος του Ευστρατίου (1914 - 2003). Ένας από τους σημαντικότερους μουσικούς (βιολί) της Αγιάσου και μουσικοδιδάσκαλος του Αναγνωστηρίου.

Σκλεπάρης Μιλτιάδης (1907-1987). Ερασιτέχνης δημοσιογράφος. Έγραφε με τα ψευδώνυμα ΜΙΣΚΛ και Πένθιλος. Διατέλεσε πρόεδρος του Αναγνωστηρίου και σκυταλοδρόμος της προκοπής του.

Ταλέλης Δημήτριος του Ευστρατίου. Γιος του Αγιασώτη Ριζαρείτη δασκάλου Ευστρατίου Ταλέλη. Γεννήθηκε το 1909. Διδάκτορας Γεωπονικών Επιστημών Ανωτάτης Γεωπονικής Σχολής, τακτικός καθηγητής της Γενικής Ειδικής Γεωργίας στην Ανώτατη Γεωπονική Σχολή Αθηνών (1957), πρύτανης (1963-1964), γενικός γραμματέας του Υπουργείου Γεωργίας (1962) κτλ. Έχει γράψει πολλές επιστημονικές εργασίες.

Τζηρίδης Σ. Κωνσταντίνος (1896-1967). Λαμπρός θεολόγος καταγόμενος από τη σημερινή βουλγαρική πόλη Ασένοφγκραντ (την αρχαία ελληνική πόλη Στενήμαχο), απόφοιτος της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής, Διευθυντής του Γυμνασίου Αγιάσου. Προτομή του υπάρχει στον αύλειο χώρο του ΤΕΕ Αγιάσου (παλιού Γυμνασίου Αγιάσου).

Τζίνης Ευστράτιος του Παναγιώτη (1912-2006). Χρημάτισε δήμαρχος Αγιάσου (1970-1974), επίτροπος της Δ.Ε. του Προσκυνήματος Παναγίας Αγιάσου (1964-1989), πρόεδρος του Ελαιουργικού Πιστωτικού Συνεταιρισμού Αγιάσου (1968-1970), πρόεδρος του Γυμναστικού Ποδοσφαιρικού Συλλόγου «Όλυμπος» Αγιάσου (για 15 χρόνια). Εργάστηκε ως εργοδηγός της ΔΕΗ (προϊστάμενος του γραφείου της στην Αγιάσο) στην εγκατάσταση του δικτύου ηλεκτροφωτισμού της (1963-1970) και είχε συνεταιρικά με τον Αλαμανέλη την επιχείρηση κινηματογράφου (1946-1973). Από το 1990 ίδρυσε και λειτουργεί ιδιωτική λαογραφική συλλογή.

Τραγάκης Ευστράτιος του Μιχαήλ (1907-1990). Δάσκαλος, Δήμαρχος Αγιάσου για τρεις συνεχείς τετραετίες (1951-1964).

Χατζηβασιλείου Π. Δημήτριος, ο μετέπειτα πρωθιερέας Μεθόδιος Κουρκουλής (περ.1860-1942). Φλογερός αναγνωστηριακός, δάσκαλος και πατριώτης, που πρώτος άνοιξε το δρόμο για το Νέο Κόσμο (Νέα Υόρκη) το 1905, όπου ανέπτυξε πολυσήμαντη εθνική, θρησκευτική, φιλεκπαιδευτική και κοινωνική δράση.

Χατζηπαναγιώτης Ευστράτιος (1911-1995). Εκπαιδευτικός, λογοτέχνης. Έγραψε με το ψευδώνυμο ΑΓΙΑΣ, δηλωτικό της αγάπης του προς τη γενέτειρα.

Χατζηπαναγιώτης Χριστόφας του Χρύσανθου (1905-1974). Φωτισμένος δάσκαλος και μέγας αναγνωστηριακός με τεράστια προσφορά στο ερασιτεχνικό θέατρο.

Χατζηπαυλής Βασίλειος (1888-1959). Εκδότης της μακρόβιας εφημερίδας «Αγιάσος».

Χατζησπύρου Δημήτριος του Χατζηδημητρίου (1864-1935). Αγιασώτης λόγιος και ευεργέτης. Αφιέρωσε μεγάλο μέρος της περιουσίας του στο Νοσοκομείο Αγιάσου και στο Γηροκομείο Αγιάσου. Διατέλεσε πρόεδρος της Κοινότητας Αγιάσου και πρόεδρος του Αναγνωστηρίου «Η Ανάπτυξη» Αγιάσου, του οποίου το 1927 ανακηρύχτηκε επίτιμος πρόεδρος και το 1930 μεγάλος ευεργέτης.

Χουτζαίος Σίμος του Δημητρίου (1873-1967). Αξιόλογος φωτογράφος, ιστορικών και λαογραφικών θεμάτων, σεβαστός ευρύτερα. Η Μυτιλήνη του αφιέρωσε δρόμο της.

Χριστοφαρής Γ. Ευστράτιος (1890-1967). Ριζαρείτης, που χρημάτισε επιμελητής της Οδοντιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρόεδρος του Πανελλήνιου Οδοντιατρικού Συλλόγου και Επίτιμος Πρόεδρος του Αναγνωστηρίου (1959-1967).

Ψυρκούδης Ηλίας του Παναγιώτη (1895-1982). Μεγάλος δάσκαλος του ερασιτεχνικού θεάτρου.

ΠΗΓΗ:agiasos.gr