ΤΟ ΔΙΠΛΟΥΝ ΕΓΚΛΗΜΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣΟΥ

εφημερίδα ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ

27/10/1955

Σχετικώς με τον φόνον του Κ. Στεφανή και του υιού του Ιωάννου ετών 13, υπάρχουν εξ εγκύρου πηγής αι κάτωθι πληροφορίαι:
Το έγκλημα διεπράχθη εις την θέσιν «Σινά Μάννα» της περιοχής «Άνδρια» Αγιάσου.
Δράσται αυτού είνε ο Π. Καζαντζής ετών 19 ανεψιός του δράκου της Αγιάσου Ν. Καζαντζή με συνεργόν τον Γ. Καλογεράν. Αμφότεροι δε ωμολόγησαν την απαισίαν πράξιν των.
Ανακρίσεων ως εγράψαμεν και εις το προηγούμενον φύλλον μας επελήφθησαν αμέσως ο Εισαγγελεύς κ. Δ. Μουδήλος, ο Δ/τής Χωρ/κής κ. Γ. Μουργκόγιαννης, ο υποδ/τής Αγιάσου κ. Γ. Ρίγλης και ο Ειρηνοδίκης κ. Δ. Τσουμάκης.
Πλέον των 60 ατόμων ανεκρίθησαν εγγράφως και έτερα 20 προφορικώς μόνον.
Η ανάκρισις εκάλυψεν συνολικώς 70 ώρας έως ότου οι κακούργοι ωμολόγησαν την πράξιν των.
Εκτός των αμυχών τας οποίας είχεν ο Καζαντζής εις το πρόσωπον και τας χείρας αι οποίαι ήγειραν κατ’ αυτού υποψίας, εις την λύσιν της σκοτεινής ταύτης υποθέσεως συνετέλεσεν και ένας πέτσινος σάκος αμερικανικός, με φερμουάρ, ο οποίος ευρέθη εις την οικίαν του Καζαντζή και ο οποίος εις το άκρον των μανικιών φέρει, εσωτερικώς, κιλίδας αίματος. Τον σάκον αυτόν δεν ηθέλησε να τον εξαφανίση ο δράστης διότι τον ελυπήθη προφανώς επειδή τον είχεν αγοράση αντί 200 δραχμών!
Η σκηνή του φόνου δύναται να σκιαγραφηθή ως εξής:
Ο Κ. Στεφανής συνέλαβεν επ’ αυτοφώρω τους δράστας να κλέπτουν τα καυσόξυλά του και τους έκαμε δριμείας παρατηρήσεις. Ο Καζαντζής τη στιγμή που ενεφανίσθη ο Στεφανής εφόρτωνε τον όνον του ενώ ο Καλογεράς προσεποιείτο ότι δήθεν εζήτει μίαν αίγα που έχασε!
Ο Στεφανής τους ηπείλησε ότι θα τους καταγγείλη, τότε δε ο Καζαντζής του επετέθη. Επηκολούθησε πάλη, ο δε Καλογεράς επενέβη δια να βοηθήση τον Καζαντζή. Ο Στεφανής μη δυνηθείς να αντιμετωπίση και τους δύο κατεβλήθη, ούτω δε εύρεν ευκαιρίαν ο Καζαντζής και τον εφόνευσε. Ακολούθως ο Καλογεράς δια του πελέκεως του εφόνευσε και τον υιόν του Στεφανή δια να μη υπάρχει αυτόπτης μάρτυς του φόνου.
Ακολούθως οι δράσται εξηφανίσθησαν. Ο μεν Καζαντζής κατηυθύνθη προς την περιοχήν της Γέρας όπου συνηντήθη με τον αγρότην Τσουπήν ο οποίος τον είδε αιματωμένον, ο δε Καλογεράς διήλθεν δια του κτήματός του οδηγών τον όνον του Καζαντζή και έφθασε εις την οικίαν του.
Είναι βέβαιον ότι προηγουμένως οι δράσται έσπευσαν να εξαφανίσουν τα φονικά των όργανα, ο δε Καζαντζής εξηφάνισε και τα ενδύματά του ύστερα από την ερώτησιν του Τσουπή γιατί είναι αιματωμένος.
Οι κακούργοι δεν ομολόγησαν εισέτι πού έκρυψαν τα φονικά των όργανα και τα αιματωμένα των ενδύματα. Αμφότεροι ήσαν συστηματικοί κλέπται καυσοξύλων, πλέον δε των 4000 οκ. έκλεψαν από διάφορα κτήματα και ιδίως του Ασωμάτου και τα επώλησαν εις τα διάφορα γειτονικά χωρία και εις το Σανατόριον!
Αι αγροκλοπαί αυταί λέγεται ότι εκαλύπτοντο υπό του αδελφού του Καζαντζή υπηρετούντος εις την Αγροφυλακήν.

ΤΟ ΔΙΠΛΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣΟΥ

ΕΦΟΝΕΥΣΕ ΘΗΡΙΩΔΩΣ ΠΑΤΕΡΑ ΚΑΙ ΥΙΟΝ ΔΙΑ ΠΕΛΕΚΕΩΣ ΔΡΑΣΤΗΣ ΕΙΣ ΕΞΑΔΕΛΦΟΣ ΤΟΥ ΔΙΑΒΟΗΤΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΗ

εφημερίδα ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ

25/10/1955

Την παρελθούσαν Τρίτην αποτρόπαιον διπλούν έγκλημα έλαβε χώραν εις την τοποθεσίαν «Άντρια» Αγιάσου εις απόστασιν μιας περίπου ώρας από το Σανατόριον. Εις την προαναφερθείσαν θέσιν είχον μεταβεί από πρωίας ο Ευστράτιος Στεφανής ετών 48 διατηρών αγγειοπλαστείον εις το Σταυρί μετά του υιού του Ιωάννου ετών 13 αφού προηγουμένως ο Στεφανής είχεν είπη εις την σύζυγόν του Αγγελική ότι θα μετέβαινε δια να την συναντήση εις έτερον κτήμα των, ένα καστανιώνα, εις τον οποίον αύτη θα επήγαινε δια να συλλέξη κάστανα Η σύζυγος του Στεφανή ματαίως αναμένουσα τούτον επέστρεψε μόνη το εσπέρας εις την οικίαν της όταν δε είδεν ότι δεν ήτο εκεί ο σύζυγός της ειδοποίησε τους συγγενείς της Σ. Τάλιον Μ. Μπουρλήν και Σ. Σαρέλλη οι οποίοι παραλαβόντες φανούς την 10ην νυκτερινήν μετέβησαν εις το κτήμα του Ε. Στεφανή όπου ευρέθησαν προ αποτροπαίου θεάματος. Ο Ε. Στεφανής και ο υιός του έκειντο εντός λίμνης αίματος νεκροί εις απόστασιν ενός μέτρου ο εις από του άλλου. Το κρανίον του Κων/νου είχεν ανοίξη εις το οπίσθιον μέρος και ο ατυχής μικρός έφερε βαθύ τραύμα δια πελέκεως κάτωθεν της δεξιάς σιαγόνος.

Έντρομοι επέστρεψαν εις Αγιάσον αναφέραντες το γεγονός εις τον ειρηνοδίκην κ. Δ. Τσουμάκην και εις τον Δ/τήν της υποδιοικήσεως Αγιάσου κ. Γ. Ρίγλην, αμφότεροι δε την 12ην μεσονύκτιον ώραν με ομάδα ανδρών της Χωροφυλακής μετέβησαν επί τόπου διενεργήσαντες αυτοψίαν. Την πρωίαν της επομένης κατέφθασαν εις Αγιάσον  ο Εισαγγελεύς κ. Διονύσιος Μουδήλος και ο Δ/τής της Διοικήσεως Χωρ/κής κ. Μουρκόγιαννης επιληφθέντες αμέσως ανακρίσεων. Αμφότεροι μετέβησαν το απόγευμα εις τον τόπον του εγκλήματος και προέβησαν εις λεπτομερή έρευναν.

Το έγκλημα παρουσιάζετο σκοτεινόν, πλέον δε των 20 ατόμων ανεκρίθησαν χωρίς να προκύψη τίποτε το διαφωτιστικόν, μέχρι της στιγμής που συνελήφθη ο Παν. Καζαντζής ή Καρακάσης, εξάδελφος του διαβοήτου κακούργου Καζαντζή ο οποίος αμέσως εθεωρήθη ύποπτος. Ούτος προτού συλληφθή εβοήθησε εις την μεταφοράν και ταφήν των πτωμάτων και έλαβε μέρος εις την κηδείαν. Ο Καζαντζής φέρει αμυχάς εις το πρόσωπον και τας χείρας τας οποίας δεν ημπορεί να δικαιολογήση. Επίσης ευρέθησαν ίχνη ζώου τα οποία άρχιζαν από την περιοχήν του εγκλήματος κατευθυνόμενα προς τον αγροτικόν οικίσκον του. Ούτος ωμολόγησε την πράξιν του ισχυριζόμενος ότι εφόνευσε τον Ε. Στεφανήν, τον δε υιόν του εφόνευσε έτερος ξυλοκόπος που ήτο μαζί του, ο οποίος και συνελήφθη.

Αιτία του φόνου είνε η κλοπή καυσοξύλων. Ο Στεφανής είχε διαπιστώσει ότι συστηματικά του εκλέπτοντο καυσόξυλα τα οποία εχρησιμοποίει δια τας αγγειοπλαστικάς εργασίας του. Την μοιραίαν δε πρωίαν συνέλαβε επ’ αυτοφώρω τον δράστην μετά του οποίου ως φαίνεται διεπληκτίσθη με αποτέλεσμα να τον φονεύση ούτος δια πελέκεως, ακολούθως δε να φονεύση και τον διανοητικώς ανάπηρον υιόν του δια να εξαφανίση τον μόνον υπάρχοντα μάρτυρα της φονικής σκηνής.

Το απόγευμα της χθες επέστρεψεν εξ Αγιάσου ο Δ/τής Χωρ/κής Μ. Μουργκόγιαννης.

Το εσπέρας ανεκοινώθη επισήμως ότι το σκοτεινόν διπλούν έγκλημα της Αγιάσου διελευκάνθη πλήρως, δράσται δε είναι οι Π. Καζαντζής ετών 19 και Γ. Καλογεράς ετών 25, οι οποίοι και ωμολόγησαν την ειδεχθή πράξιν των.

ΑΓΙΑΣΩΤΕΣ ΔΕΣΜΩΤΕΣ ΣΤΗ ΜΑΚΡΟΝΗΣΟ

Πέρασε πάνω από μισός αιώνας από τότε που άνοιξε τις πύλες της η Μακρόνησος, σαν στρατόπεδο “εθνικής αναμόρφωσης”. Δεκάδες χιλιάδες είναι οι στρατιώτες απ’ όλες τις μονάδες, που πέρασαν από το κολαστήριο αυτό. Πολύ περισσότεροι οι “προληπτικώς συλληφθέντες” πολίτες, άντρες και γυναίκες, από κάθε γωνιά της χώρας μας.
Default 2
Αγιασώτες και Αγιασώτισσες κρατούμενοι… Διακρίνονται, από αριστερά, επάνω: 1. Γαβριήλ Ευστρατίου Καλαλές. 2. Μιλτιάδης Προδρόμου Λιμπερής. 3. Κατερίνα Ιωάννου Τσουλέλη, το γένος Προδρόμου Λιμπερή. 4. Ευανθία Ευστρατίου Καλαλέ. 5. (;). Κάτω: 1. Φωτεινή Ευστρατίου Πασχαλιά, σύζυγος Ευστρατίου Βαρβάκη. 2. Ελένη Ευστρατίου Πασχαλιά. 3. (;). 4. Αντώνης Ευστρατίου Καλαλές.
Η φιλοσοφία και οι σκοποί των εμπνευστών και ιδρυτών της Μακρονήσου ήταν η εξουθένωση της εαμικής εθνικής αντίστασης και η συντριβή του ΚΚΕ. Ο λαός μας έπρεπε με κάθε μέσο να υποταχτεί, να σκύψει το κεφάλι, να απαρνηθεί κάθε σκέψη για τα ιδανικά του σοσιαλισμού. Ακόμα έπρεπε να απαρνηθεί την ιστορία που έγραψε, όταν πάλευε με αυτοθυσία ενάντια στους κατακτητές.Η επιλογή της Μακρονήσου για την εφαρμογή ενός σχεδίου ατομικής και ομαδικής τρομοκρατίας, όχι μόνο για τους “μετεκπαιδευόμενους”, αλλά και για όλο το λαό, ήταν ιδανική, λόγω του ότι ήταν χώρος απόλυτα απομονωμένος ως νησί και εύκολα ελεγχόμενος και το βασικότερο κοντά στην Αθήνα.
Default 5
Η Μακρόνησος, ένα από τα κολαστήρια του παρελθόντος…
Η ιστορία της Μακρονήσου αρχίζει μετά τις εκλογές της 31ης Μάρτη 1946 και το όργιο της τρομοκρατίας που ακολούθησε. Είχε βέβαια προηγηθεί η Συμφωνία της Βάρκιζας, η οποία ήταν ένας απαράδεκτος συμβιβασμός με οδυνηρές συνέπειες για το δημοκρατικό κίνημα. Από το 1947, που έφτασε το πρώτο αρματαγωγό στη Μακρόνησο, δημιουργήθηκαν τα παρακάτω στρατόπεδα:
Α΄ Τάγμα Σκαπανέων A΄ ΕΤΟ. Α΄ Ειδικό Τάγμα Οπλιτών (1947-1953), το οποίο είχε Ειδικό Σχολείο Αναμορφώσεως Ιδιωτών (Ε.Σ.Α.Ι.) 1949-1950 και Στρατόπεδο Αναμορφώσεως Πολιτικών Εξόριστων, καθώς και Στρατόπεδο Γυναικών, όπου μετέφεραν τις γυναίκες από το Τρίκερι το Γενάρη του 1950.• Β΄ Τάγμα Σκαπανέων Β΄ ΕΤΟ. Β΄ Ειδικό Τάγμα Οπλιτών (1947-1953), το οποίο είχε Ειδικό Σχολείο Αναμορφώσεως Ιδιωτών (Ε.Σ.Α.Ι.) 1949-1950 και το Στρατόπεδο Αναμορφώσεως Πολιτικών Εξόριστων.• Γ’ Τάγμα Σκαπανέων Γ’ ΕΤΟ. Γ’ Ειδικό Τάγμα Οπλιτών (1947-1953). Το τάγμα αυτό μετατράπηκε σε τεράστιο εργοτάξιο καταναγκαστικών έργων.

Στρατιωτικές Φυλακές Αθηνών (Σ.Φ.Α.) 1947-1950. Από τους πρώτους μεταφέρονται εκεί οι ανήλικοι κρατούμενοι από τα Γιούρα.

Γ΄ Κέντρο Παρουσιάσεως Αξιωματικών (Γ’ Κ.Π.Α.) 1947-1948.

Στρατιωτικό Νοσοκομείο Μακρονήσου (Σ.Ν.Μ.) 1943-1953. Σ’ αυτό το στρατόπεδο απομονώθηκαν περίπου 1.100 έφεδροι αξιωματικοί και 90 μόνιμοι.

Στρατόπεδο Πειθαρχημένης Διαβιώσεως Πολιτικών Εξόριστων (1948-1950). Η δύναμη του στρατοπέδου αυτού, το πρώτο εξάμηνο του 1949, θα ξεπεράσει τους 12.000 πολιτικούς εξορίστους.

Default 8
Κρατούμενες στη Μακρόνησο. Μεταξύ τους διακρίνονται η Μαρία Παντελή Πατερέλη, η Ελένη Ευστρατίου Πασχαλιά και ο μικρός Άρης Κυριάκου Πασχαλιάς…
Τα χρόνια αυτά πολλοί είναι οι Αγιασώτες που πέρασαν για “αναμόρφωση”, είτε ως στρατιώτες είτε ως πολιτικοί κρατούμενοι. Από αυτούς αναφέρονται οι παρακάτω: Ευστράτιος Παναγιώτου Αβδελέλης, Μιχαήλ Αντωνίου Αγρίτης, Νικόλαος Αγρίτης, Κωνσταντίνος Βασιλείου Ανεζίνος, Ιωάννης Γρηγορίου Βέτσικας, Ιωάννης Παναγιώτου Ιακώβου, Γεώργιος Προκοπίου Καζαντζής, Παναγιώτης Νικολάου Κακαλιός, Ευστράτιος Καλαντζής, Αντώνιος Φωτίου Καναρέλης, Παναγιώτης Ευστρατίου Καπάτος, Παναγιώτης Κεραμιδάς (Αραπίνα), Οδυσσέας Ευστρατίου Κλήμος, Ιωάννης Χριστόφα Κουρβανιός, Γεώργιος Προδρόμου Λιμπερής, Μιλτιάδης Προδρόμου Λιμπερής, Πρόδρομος Λιμπερής, Παναγιώτης Θεοδώρου Μαγλογιάννης, Σαραντινός Μιλτιάδη Μαλιάκας, Παναγιώτης Μαλούκης, Βασίλειος Θεμιστοκλή Νουλέλης, Γεώργιος Κωνσταντή Παπάνης (Λιόλιας), Δημήτριος Παναγιώτου Σαρέλης, Ευστράτιος Νικολάου Τζανετόγλου, Φώτιος Αντωνίου Τζανής, Βασίλειος Παναγιώτου Τσιβγούλης, Ανδρέας Γρηγορίου Τσοκαρέλης, Παναγιώτης Τσοκαρέλης και Προκόπιος Ευστρατίου Χριστοφαρής. Και πολλοί άλλοι πέρασαν από εκεί, λόγω των δημοκρατικών τους φρονημάτων ή λόγω του ότι είχαν συγγενείς μαχητές στο Δημοκρατικό Στρατό. Γιατί, ας μην ξεχνάμε ότι, αν και ο εμφύλιος είχε λήξει στρατιωτικά στο Γράμμο το 1949, εδώ το τελευταίο γερό χτύπημα έγινε στις 2 Νοέμβρη 1950, με το θάνατο των Αντωνίου Αγρίτη, Χαράλαμπου Θεοδοσίου, Παναγιώτη Καρέτου ή Καρετέλη, Ελευθερίου Παπαθανασίου και Κυριάκου Πασχαλιά. Έτσι συναντάμε οικογένειες ολόκληρες να είναι εκτοπισμένες, άντρες και γυναίκες, ακόμα και γονείς, σε μεγάλη ηλικία, μαχητών του Δημοκρατικού Στρατού. Κορυφαία εγκληματική πράξη κατά των κρατουμένων αποτελεί το μακελειό στο Α’ ΕΤΟ στις 29 Φλεβάρη και 1 Μάρτη του 1948, με αδιευκρίνιστο ακόμα αριθμό νεκρών και τραυματιών.
Default 11
Αναμνηστική φωτογραφία από τη Μακρόνησο (Ιούλης 1949).

Διακρίνονται, από αριστερά, όρθιοι: 1.(;). 2.Παναγιώτης Κεραμιδάς (Αραπίνα ).3.Ευστράτιος Νικολάου Τζανετόγλου. 4.(;). 5.Ευστράτιος Καλαντζής. 6.Νικόλαος Αγρίτης. 7.Πρόδρομος Λιμπερής.
Καθήμενοι: 1. Μιχαήλ Αντωνίου Αγρίτης. 2.Ανδρέας Γρηγορίου Τσοκαρέλης. 3.(;). 4.Μιλτιάδης Προδρόμου Λιμπερής. 5.Παναγιώτης Τσοκαρέλης. (Από το Αρχείο του Γιάννη Χατζηβασιλείου. Παραχωρήθηκε από το Γεώργιο Σάββα)

Ο ελληνικός λαός, με τις εκλογές του 1950 και με την ευεργετική επίδραση της διεθνούς κοινής γνώμης, έβαλε τέλος σ’ αυτόν τον εφιάλτη. Διέλυσε τα στρατόπεδα της Μακρονήσου το 1954, τα όποια όμως με ελάχιστους φαντάρους διατηρούνται έως το 1957.Από το 1961, με τη μεταστέγαση και των Στρατιωτικών Φυλακών Αθηνών (Σ.Φ.Α.) στο Μπογιάτι, το ελληνικό κράτος παρέδωσε τον ιστορικό χώρο στην καταστροφική μανία του χρόνου, του ανθρώπου και των συμφερόντων. Μέχρι και δημοπρασία προκήρυξε για την αποξήλωση των μνημείων της ντροπής και την πώληση χρήσιμων δομικών υλικών. Το επίσημο κράτος επιχειρούσε να κρύψει την ντροπή του με την έμμεση ή άμεση καταστροφή του “Νέου Παρθενώνα”, που το ίδιο δημιούργησε. Χρειάστηκε μεγάλος και μακροχρόνιος αγώνας, για να κηρυχτεί, επί υπουργίας Μελίνας Μερκούρη, ολόκληρο το νησί ιστορικός τόπος και όλα τα κτίρια των στρατοπέδων διατηρητέα μνημεία.
Default 14
Γυναικόπαιδα σε στρατόπεδο (πιθανότατα, Ικαρία 1947-1948). Μεταξύ τους διακρίνονται η Ελένη Ευστρατίου Πασχαλιά, η Μαριάνθη Ιωάννου Γζουντέλη (Τινού), η Μαρία Παναγιώτου Χρυσάφη, η Βλοτίνα Ιωάννου Γζουντέλη (Τινού), η Νεφέλη Παντελή Πατερέλη…

(Από το Αρχείο του Γιάννη Χατζηβασιλείου)
Κλείνοντας, θα ήθελα να επισημάνω ότι η Μακρόνησος είναι ένα νησί μνημείων και μαρτυρίων και ότι θα μείνει για πάντα στη μνήμη του λαού μας ως τόπος βασανισμού και πόνου και ως σύμβολο αντίστασης στη βία και στο βιασμό της συνείδησης.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΑΛΟΓΕΡΑΣ
περιοδικό ΑΓΙΑΣΟΣ, 105/1998

ΔΕΚΑΠΕΝΘΗΜΕΡΟΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΓΙΑΣΟΥ

taxydromos_19310725_statistiki-agiasou-ΑΓΙΑΣΟΣ,ΑΞΙΟΜΑΚΑΡΟΣ,ΑΣΒΕΣΤΑΣ,ΒΕΤΣΙΚΑΣ,ΓΑΜΟΣ,ΓΕΝΝΗΣΗ,ΘΑΝΑΤΟΣ,ΚΑΛΟΓΕΡΑΣ,ΚΑΛΟΝΤΖΟΓΛΟΥ,ΛΗΞΕΙΑΡΧΕΙΟ,ΛΙΝΑΡΔΟΣ,ΜΠΑΤΕΛΗΣ,ΝΤΟΥΛΑΔΕΛΗΣ,ΠΑΠΑΝΗΣ,ΠΟΔΑΡΑΣ,ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ,ΣΤΑΥΡΑΚΕΛΛΗΣ,ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ,ΤΣΟΜΠΑΝΕΛΗΣ,ΤΣΟΥΚΑΡΕΛΛΗΣ

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ, 25-07-1931