Αξιόλογα φωτογραφεία λειτούργησαν στο νησί μας από τα τέλη του περασμένου αιώνα ως τις μέρες μας. Φωτογράφοι καλλιτέχνες, με μέσα ελλιπή ή εξελιγμένα, δέσμευσαν από το ξέμακρο και το κοντινό παρελθόν γεγονότα, μαγευτικά τοπία, στιγμές της καθημερινής ζωής, γραφικούς τύπους, ψυχικές καταστάσεις… Μερικοί από δαύτους ήταν και ζωγράφοι και μπορούσαν με την τέχνη του χρωστήρα τους να επεμβαίνουν, αν το ήθελε ο πελάτης, στο έργο του φακού και της φωτογραφικής πλάκας, προπαντός στις μεγεθύνσεις.
Πολλοί οι Λέσβιοι φωτογράφοι, επαγγελματίες και ερασιτέχνες. Δύσκολο να τους καταγράψει κανείς και να αξιολογήσει την προσφορά τους. Ενδεικτικά μόνο σημειώνω από τους παλαιούς τον Ιωάννη Χατζηδανιήλ, τον Τσεχοσλοβάκο Fritz J. Mraz, τους Αγιασώτες Σίμο Χουτζαίο (1873-1967)¹ και Στρατή Χριστοφαρή (Καμπά), τον Ασωματιανό Παναγιώτη Πολυχρόνη² και τον Αγιαπαρασκευώτη Γεώργιο Βουγιούκα (G. Boucas) (1870-1941), που έδρασε στη Σμύρνη, στο Λονδίνο και στην Αθήνα…
Δε χορταίνεις να βλέπεις τις φωτογραφίες τους. Είναι γλυκά θυμητάρια, που κεντρίζουν το νου, που δονούν τις χορδές της καρδιάς, που κρικελώνουν με το παρελθόν… Όλα μαρτυρούν ευαισθησία και μεράκι, ακόμα και οι φίρμες των εργαστηρίων στο χαρτόνι των φωτογραφιών. Δεν είναι μόνο πιστοποιητικά πνευματικής ιδιοκτησίας, αλλά και μέτρο καλαισθησίας. Σήμερα αυτά από τους περισσότερους θεωρούνται πολυτέλεια. Η φωτογραφία συνήθως παράγεται μαζικά με μέσα προηγμένης τεχνολογίας. Διατηρεί και αυτή, όπως και τόσα άλλα προϊόντα, την ανωνυμία της…
ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
- Κοίτα, Δουκάκη Σίμου Χουτζαίου, Λεσβιακές φωτοσκιές. Σ. Χουτζαίος 1873-1967. Μυτιλήνη 1982.
- Μίλτη Χ. Παρασκευαΐδη. Πώς πήρε τα πρωτεία στον καλλιτεχνικό ορίζοντα του Λονδίνου, της Σμύρνης και της Αθήνας ο Αγιαπαρασκευώτης φωτογράφος Γεώργιος Μπούκας (1870-1941). Περ. «Ηχώ Αγίας Παρασκευής Λέσβου» 60 (1984), σσ. 3-8.
περιοδικό ΑΓΙΑΣΟΣ, 75/1993