Ο άνθρωπος, ο δάσκαλος, ο καλλιτέχνης
ΠΗΓΗ: περιοδικό ΑΓΙΑΣΟΣ τ.20
Ο Χριστόφας Χατζηπαναγιώτης γεννήθηκε στην Αγιάσο το 1905. Δίδαξε στα δημοτικά σχολεία 35 χρόνια και πέθανε το 1974, αφήνοντας την εξαίρετη σύντροφο της ζωής του Πηνελόπη και πέντε καλούς κι άξιους γιους. Μια εικόνα της προσωπικότητάς του θα μπορούσε να έχει κανένας, αν τον έβλεπε σαν άνθρωπο, σαν διανοούμενο και σαν καλλιτέχνη. Ο Χριστόφας Χατζηπαναγιώτης σαν άνθρωπος υπήρξε μοναδικός. Πράος, γελαστός, ανεξίκακος. Ποτέ του δεν έβρισε, ποτέ του δε συκοφάντησε, ποτέ του δεν κατηγόρησε. Καταδεχτικός, ήπιος, μειλίχιος και ίσος απέναντι σε όλους, ανεξάρτητα αν ήταν μορφωμένοι ή αμόρφωτοι, πλούσιοι ή φτωχοί, επιφανείς ή ταπεινοί, γινόταν αμέσως συμπαθής. Σαγήνευε το συνομιλητή του με την ευφυΐα του, με τη χάρη του, κι άνοιγε αμέσως την καρδιά του σε όποιον τον πλησίαζε. Λιτός, ταπεινός, δεν ήθελε να φαίνεται ότι διακρίνεται από τους άλλους ταπεινούς και φτωχούς, μέχρι του σημείου ν ‘αποφεύγει ακόμα και τα καινούρια ρούχα. Η μετριοφροσύνη του ή ακριβώς η ταπεινοφροσύνη του ήταν ένα από τα έντονα χαρακτηριστικά του. Ποτέ δεν προέβαλε τον εαυτό του, ποτέ δεν ακούστηκε να λέει «εγώ έκανα τούτο, εγώ είπα εκείνο». Οικονομικές επιδιώξεις, πλούτος, περιουσία ήταν έννοιες άγνωστες σ’ αυτόν. Αφιλοκερδής, ανοιχτοχέρης, φιλότιμος, ποτέ του δε σκέφτηκε για την προσωπική του ευμάρεια και για την απόκτηση περιουσίας. Ήταν ένας άνθρωπος συναισθηματικός, ιδεαλιστής στο έπακρο, προικισμένος με απέραντη καλοσύνη κι ανεξικακία. Ποτέ του δε διαμαρτυρόταν για την τυχόν αδικία σε βάρος του ή για τον παραμερισμό του, ενώ εξοργιζόταν για την αδικία σε βάρος άλλων.
Συζητητής ευχάριστος, αφηγηματικός, φιλοσοφημένος, προικισμένος με ιδιοφυΐα και πηγαίο χιούμορ, ήταν ζωντανό, κινητό αρχείο των προσώπων και των πραγμάτων του τόπου αυτού και μάλιστα της περασμένης εποχής με όλες τις εύθυμες ιστορίες και με όλα τ’ ανέκδοτά της. Υπήρξε πράγματι ο τύπος εκείνος ο γνήσιος του αληθινού, λαϊκού, δημοκρατικού ανθρώπου. Στο πρόσωπο του έβρισκε πλήρη την εφαρμογή και επαλήθευσή του το ρητό του αρχαίου Μενάνδρου «ώς χαρίεν άνθρωπος, δταν άνθρωπος ή».
Ο Χριστόφας Χατζηπαναγιώτης για την Αγιάσο υπήρξε ένας πραγματικός διανοούμενος. Τα ενδιαφέροντά του ήταν κυρίως πνευματικά. Ήθελε και του άρεσε να μαθαίνει και ν’ ακούει για τα νέα ρεύματα και για τις κινήσεις της πνευματικής ζωής. Είχε μια τρομερή δύναμη στο να δέχεται τα μηνύματα του καιρού του, να τα αφομοιώνει, να τα μεταπλάθει και να τα προσφέρει πλέον με το δικό του απλουστευμένο και προσιτό σε όλους τρόπο. Στη μετόπη ενός πανεπιστημίου της Σουηδίας είδα την εξής επιγραφή: είναι ωραίο να σκέφτεσαι ελεύθερα, αλλά πιο όμορφο να σκέφτεσαι δίκαια. Κι αυτή η ρήση έβρισκε εφαρμογή στο πρόσωπο του Χατζηπαναγιώτη. Σκεφτόταν, στοχαζόταν, προβληματιζόταν ελεύθερα, αλλά χωρίς άδικους συλλογισμούς. Ο ποιητής Έλιοτ γράφει για τις πασχαλιές που βγαίνουν από την πεθαμένη χειμωνιάτικη γη. Πόση η έκφραση αυτή του ποιητή ταιριάζει στον ταλαιπωρημένο, στον καταπονημένο εκείνο Χριστόφα, που μας πρόσφερε βαθείς στοχασμούς και σκέψεις με δροσιά, με χρώμα και με τρόπο καταληπτό από όλους! Κατά τη γνώμη μου ο Χριστόφας Χατζηπαναγιώτης υπήρξε ο κορυφαίος διανοούμενος στο μικρό αυτό τόπο μας και στην εποχή που έζησε. Είναι γνωστό πως η έννοια του διανοούμενου δε συμπίπτει πάντοτε με πανεπιστημιακούς τίτλους ή πτυχία. Είναι δυνατόν ένας απλός άνθρωπος φιλοσοφημένος να είναι διανοούμενος, να στοχάζεται, να σκέφτεται και να προβληματίζεται. Τέτοιος ήταν ο Χατζηπαναγιώτης.
Ένα από τα πιο έντονα στοιχεία της προσωπικότητάς του ήταν το ενδιαφέρον του, η κλίση του προς την καλλιτεχνία. Του άρεσε το ωραίο στην τέχνη. Θυμάμαι πάντοτε τα λόγια εκείνα που του είπε ο καθηγητής Πατρίκιος, όταν κάποτε τον επισκεφτήκαμε: Κύριε Χατζηπαναγιώτη, είστε λάτρης του ωραίου σ’ όλες του τις μορφές, στην τέχνη, στη φύση, στη γυναίκα και γι’ αυτό έχετε ανησυχίες που σας βασανίζουν. Την εξήγηση αυτή τη βρήκε πολύ φυσική κι ικανοποιήθηκε.
Η διάθεση κι η έφεσή του προς την καλλιτεχνία εκδηλώθηκε κι ενσαρκώθηκε κυρίως στη σκηνοθεσία. Απέδειξε ότι είχε πηγαίο ταλέντο κι ικανότητες σκηνοθέτη. Ανέλυε και δίδασκε τα θεατρικά έργα, τα οποία ανέβαζε στη σκηνή το Αναγνωστήριο, κατά τρόπο θαυμαστό και με δεξιοτεχνία επαγγελματία. Αν ζούσε σε περιβάλλον κατάλληλο, ασφαλώς θα αναδεικνυόταν σ’ έναν ονομαστό σκηνοθέτη. Ο Χατζηπαναγιώτης όμως δεν ήταν άνθρωπος να προβάλει τον εαυτό του. Προτιμούσε την Αγιάσο, στην οποία ήταν φυτεμένος, κατά την έκφραση — ας μου επιτραπεί — του Καραγκιόζη. Εδώ είχε γεννηθεί, εδώ εννοούσε και να πεθάνει. Αυτή ήταν μια θυσία του Χατζηπαναγιώτη.
 |
|
Στον περίβολο της ΑγίαςΤριάδας,στις22 Ιουνίου 1959. Διακρίνονται από
αριιστερά ο Στρατής H. Ανααστασέλης, ο Γιάννης Γιαννάκης, ο Μήτσος
Σκλεπάρης κι ο Χριστόφας Χατζηπαναγιώτης
|
Είναι γνωστό ότι επί δεκαετίες υπήρξε ο μόνιμος άμισθος σκηνοθέτης θεατρικών παραστάσεων του Αναγνωστηρίου. Και ας μη μας διαφεύγει την προσοχή ότι παλαιότερα το Αναγνωστήριο διασώθηκε χάρη κυρίως στις θεατρικές παραστάσεις που οργάνωνε. Από την άποψη αυτή ο Χατζηπαναγιώτης υπήρξε πολύτιμος συνεργάτης και στυλοβάτης του ιδρύματος
Είναι βέβαιο ότι ο Χριστόφας Χατζηπαναγιώτης ως άνθρωπος, ως διανοούμενος και ως καλλιτέχνης υπήρξε για το μικρό μας τόπο ανεπανάληπτος.
Θα τον θυμόμαστε πάντοτε. Και οι παλαιότεροι που ωφεληθήκαμε απ’ αυτόν, γιατί κάτι μετέδωσε στον καθένα μας χωριστά, αλλά και οι νεότεροι θα φωτίζονται από το πέρασμά του…
ΓΙΑΝΝΗΣ Π. ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Γενάρης 1984