“ΓΚΡΙΝΙΑ” Μια αγιασώτικη σατιρική εφημερίδα

Οι Αγιασώτες από την εποχή του μεσοπολέμου άρχισαν ν’ ασχολούνται συστηματικά ή ερασιτεχνι­κά με τον τύπο, με τη δημοσιογρα­φία. Έθεσαν σε κυκλοφορία εφημε­ρίδες και περιοδικά, που τυπώνο­νταν στην Αγιάσο ή στη Μυτιλήνη, όπου τα μέσα ήταν περισσότερο σύγχρονα. Εκτός από τα κανονικά έντυπα, υπήρχαν κι άλλες εκδόσεις χειρογραφημένες ή δακτυλογραφη­μένες. Δυστυχώς κι από τις πρώτες κι από τις δεύτερες δεν υπάρχουν στη διάθεση του μελετητή πλήρεις σειρές. Συνέπεια τούτου είναι η αδυ­ναμία για μια σωστή έρευνα κι αξιο­λόγηση. Ευχής έργο θα ήταν να συγκεντρωθούν όλες. Σ’ αυτό θα μπορούσαν να βοηθήσουν όσοι έχουν σκόρπια φύλλα. Το Αναγνω­στήριο είναι ο καλύτερος χώρος για τη διασφάλισή τους.

Στο σημείωμά μας αυτό θ’ ανα­φερθούμε στη «Γκρίνια», στηριζόμενοι σε τρία φύλλα, που μας παραχώ­ρησε ο εκλεκτός συνεργάτης μας Μιλτιάδης Σκλεπάρης. Τη σατιρική αυτή εφημερίδα την έβγαζε ο αδελ­φός του Μιχάλης Σκλεπάρης, που ή­ταν λαογραφικός συνεργάτης του «Τρίβολου». Ήταν δακτυλογραφη­μένη ή χειρογραφημένη. Φαίνεται ότι βγήκε αρκετές φορές. Στο κύριο άρθρο του φύλλου της 1-1-1946 αναφέρεται ότι «Το αγαπημένο όργανο των καβγατζήδων χασομέρηδων, πι­στό σα γάτα στις προγραμματικές δηλώσεις του, συνεχίζει τον αγώνα που ανέλαβε για γκρίνια, κέφι, χα­ρά και υψηλή φιλολογία, χωρίς να δίνει διάρα στους κουφιοκεφαλάκηδες, που πασχίζουν με κάθε τρόπο να του φράξουν το δρόμο που πέ­ντε χρόνια ακολουθεί».

Για να δοθεί μια εικόνα της ποιό­τητας της «Γκρίνιας», θα πρέπει ν’ α­ναφερθούμε σε κάποια κείμενά της. Το πρώτο φύλλο που έχουμε στη διάθεσή μας είναι δακτυλογραφημέ­νο, εικονογραφημένο, διαστάσεων 23X35, και κυκλοφόρησε την 1η Γενάρη 1945. Από τα περιεχόμενα αξίζει να δώσουμε το κύριο άρθρο:

ΓΙΑΤΙ ΒΓΑΙΝΟΥΜΕ

Καθετί που γίνεται έχει τις αφορ­μές του, τα αίτια και τους σκοπούς του. Η επανέκδοση λοιπόν της «Γρίνιας» γίνεται για τους παρακάτω λό­γους. Τα παράξενα π’ ακούμε και μα­θαίνουμε, τα παράναγκα που γίνον­ται, οι λόξες και τα φάλτσα που βλέ­πουμε, οι αδιαντροπιές και οι παλαβάδες αρκετών μάς δώσανε τις αφορμές και γίνανε αιτία να βγάλου­με στη φόρα τ’ άπλυτα και τις μπομπές όχι δυστυχώς όλων, παρά αυτουνών που θα ’χουν την τύχη να τους αρπάξει το σχέδιο. Σκοπός μας είναι να δώσουμε ένα καλό λούστρο μερικούς – που να το θυμούνται σ’ όλα τους τα χρόνια – για να ξεθυμάνουμε.

Το όφελος που θα έχει αυτό το κοπάνισμα είναι μεγάλο. Γιατί από τώ­ρα και μπρος ο καθένας θα προσπα­θεί το καθετί που κάνει να το λογα­ριάζει. Την κάθε κουβέντα που θα πει να τη σκέφτεται. Θα βάζει ο νους του τα χτυπήματα της «Γκρίνιας» και θα πιάνεται η καρδιά του. Μα είναι μερικοί – θα μου πείτε – που δε δί­νουν διάρα ή, πιο σωστά, κάνουν πως δεν τους πιάνουν τα γράμματα. Λίγο μας νοιάζει για τους τέτοιους. Γιατί μας φτάνει κι ευχαριστούμα­στε και με τούτο μονάχα, πως όλοι οι αναγνώστες και οι συνεργάτες μας θα κατατοπίζουνται σ’ όλα και θα μαθαίνουν το καθένα απ’ την όρτα κι απ’ την ανάποδη.

Κατοπινούς σκοπούς μας βάζου­με το κέφι, τη χαρά και την υψηλή φιλολογία! Μα πιο πολύ επιδιώκου­με και θα προσπαθήσουμε να φέρου­με με τ’ αρθρίδιά μας σε διάσταση και καβγά τον ένα με τον άλλο συ­νεργάτη και φίλο κι έτσι, βάζοντας μεις τα φτίλια, θα βλέπουμε τη φα­γωμάρα και τη γκρίνια από μακριά και θα σπούμε πλάκα.

Γρινιάρης

Στη συνέχεια υπάρχουν «Μποναμάδες» (Αναστασέλη Στρατή= τον Ηλία Ψυρκούδη. Σουσαμλή Όμηρον = Μια μετρική κτλ.), σατιρικά δίστιχα αφιερωμένα σε πρόσωπα, με το γε­νικό τίτλο «Το κασιάνι μας», κι άλλα τσουχτερά και πικάντικα, όπως «Γοι ψόφ» (αναφορά στην παράσταση του έργου του Στρατή Αναστασέλη «Γοι ψοφ» στη Μυτιλήνη το Σεπτέμ­βρη του 1944, «Νέα βιβλία», «Οι κυ­νηγοί μας», «Αγώνας για τη ζωή», «Αποφάσεις» (Να ανοιχθεί λουκουματζίδικο στο Ξενοφών Σουσαμλή. Να σταλούν συλλυπητήρια στον Παπανδρέου και Γλύξμπουργκ για την απώλεια της Ελλάδας. Να σταλεί Σδαναός, να μεσολαβήσει για τη συμφιλίωση αυτουνών που έβαλαν ίσκα το Αναγνωστήριο. Να κάνουμε διανομή 17,50 δράμια κάστανα στους Εγγλέζους. Να ανατεθεί η ε­πιχείρηση της τρίχας του λουτρού, που θα ανοίξει αυτές τις μέρες, στον Προκόπη Λιγέλη. Να μοιραστεί για το πρώτο 10ήμερο του Γενάρη η α­νάλογη ποσότητα ξιδιού, για να καλ­μάρουν τα νεύρα της αντίδρασης. Να συγκεντρωθεί η απαιτούμενη πο­σότητα αχλιάς, για να γίνει ο σχετι­κός έλεγχος. Να δοθεί τραχονοπάρτι τα μεσάνυχτα των Φώτων κτλ.), “Τι λένε οι προσωπικότητες της ΣΔΑ και της ΣΤΑ» κτλ.

Το δεύτερο φύλλο είναι επίσης δακτυλογραφημένο και εικονογρα­φημένο, διαστάσεων 20X29 ¹/₂, εξασέλιδο, αλλά λειψό κατά τις πρώτες δυο σελίδες, και κυκλοφόρησε στις 16 Γενάρη 1945. Από τα περιεχόμε­να του αξίζει να σημειώσουμε τα παρακάτω:

ΑΔΙΑΝΤΡΟΠΙΑ

Πραγματικά είναι αδιάντροπος. Κατάργησε στο θέατρο το ρόλο των γυναικών και κάνει αυτός τη γυναί­κα. Τουλάχιστον παιδί δεν είναι. Εί­ναι αρκετά μεγάλος και έπρεπε να το σκεφθεί πριν ανεβεί πάνω στη σκηνή και κάνει την κυρία Ντόνα Λουκία. Κοντά σ’ αυτόν έμπλεξε κι ο Ηλίας, γιατί, μπορούμε να πούμε ότι αυτός είναι αιτία και χαρακτηρί­στηκε η κωμωδία αχαζάδα. Ναι, η Ντόνα Λουκία κατέστρεψε την Κω­μωδία. Γιατί απλούστατα ο αδιάντροπος που ανέβηκε στη σκηνή με τη στάση του και με τους μορφα­σμούς του και με τα διάφορα ανάλα­τα αστεία που έκανε κατόρθωσε να εξισώσει την Κωμωδία με τους «Ψόφους».

Στη συνέχεια υπάρχει ένα κείμε­νο με τίτλο «Εντυπώσεις απ’ το ΦΟΜ», «Ο χορός του Βούδα», κτλ.

Το τρίτο φύλλο είναι τετρασέλιδο, χειρογραφημένο, διαστάσεων 19 ¹/₂Χ29 ¹/₂, χωρίς εικονογράφηση, και κυκλοφόρησε την 1 Γενάρη 1946. Σημειώνουμε το κύριο άρθρο «Θα τη βγάζουμε», τους «Μποναμάδες» (Ευστρ. Βαμβουρέλην: Μουστακοδέτη. Σαρ. Μαλιάκα, Γιαν. Κουρβανέλη: Διαβουλόξλου, κτλ.), μια διαμαρ­τυρία «θιγομένου» με τίτλο «Τάδε λέγει Κύριος», τις «Σελίδες απ’ το η­μερολόγιο…» (7 Δεκέμβρη 1939), τις «Αποφάσεις», τις «Ειδήσεις» (Εξ ημιεπισήμου πηγής αγγέλλεται ότι ο Ευσ. Δελόγκος ενυμφεύθη με τη δίδα Άντρια. Παράνυμφοι παρέστη­σαν η Λαξ και Καλό Πριβόλ). Χαρα­κτηριστική είναι και η ακροτελεύτια είδηση: Τελευταία ώρα. Πή­ραμε απ’ τις ποινικές το παρακάτω τηλ/μα: Πάτερα, πε του α μι βγάλιν.

Η έκδοση της «Γκρίνιας» ήταν μια καλή προσπάθεια, παρά τις ατέ­λειες. Ξεπήδησε από το κλίμα που καλλιέργησε ο «Τρίβολος» του Στρα­τή Παπανικόλα κι από την αγιασώτικη σατιρική διάθεση.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

περιοδικό ΑΓΙΑΣΟΣ, 32/1986